Thiếu hụt estrogen là gì? Có phải Estrogen cứ thiếu là bù?

Thiếu hụt estrogen (thiếu hụt nội tiết tố nữ estrogen) là tình trạng cơ thể bị mất cân bằng nội tiết tố nữ với lượng estrogen thấp hơn so với bình thường. Thiếu hụt estrogen gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe với phụ nữ đặc biệt là phụ nữ tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh. Tuy nhiên có phải cứ thiếu hụt estrogen là cần bổ sung hay không?

Bị thiếu hụt estrogen là gì?

Estrogen (hay còn gọi là nội tiết tố estrogen) là hormone sinh dục có ở cả nam giới và nữ giới. Tuy nhiên lượng estrogen ở nam giới thấp hơn rất nhiều lần so với ở nữ giới nên có nhiều tài liệu ghi chép rằng estrogen là hormone sinh dục nữ chính, có vai trò duy trì sắc đẹp và sức khỏe của chị em phụ nữ.

Trong bài viết này estrogen.vn xin được chỉ đề cập đến hormone estrogen ở nữ giới cũng như tình trạng thiếu hụt estrogen ở phụ nữ.

Estrogen ở phụ nữ – Bao nhiêu là bình thường?

Estrogen được sinh ra chủ yếu từ buồng trứng và tuyến thượng thận. Đây là nội tiết tố nữ chính của người phụ nữ có ảnh hưởng sâu sắc đến sắc đẹp, tuổi xuân, sức khỏe sinh sản cũng như sức khỏe (nói chung) của chị em.

Estrogen giữ các vai trò điều hòa chu kì kinh nguyệt, hoàn thiện và duy trì sự hoạt động ổn định của các bộ phận hệ sinh sản, giúp đường tiết niệu, tim và mạch máu, xương, vú, da, tóc, màng nhầy, cơ xương chậu và não hoạt động tốt hơn.

Các đặc điểm tình dục thứ cấp, chẳng hạn như lông mu và lông nách, cũng bắt đầu phát triển khi nồng độ estrogen tăng. Nhiều hệ thống cơ quan, bao gồm hệ thống cơ xương và tim mạch, và não cũng có ảnh hưởng của estrogen.

Ngoài estrogen, người phụ nữ cũng có nội tiết tố nữ khác nhưng với hàm lượng thấp hơn như: Progesterone, Prolactin, FSH, ALH, LH,…

Nói không ngoa, Estrogen chính là “cội nguồn” hình thành nên cơ thể người phụ nữ, từ hình dáng bên ngoài đến tâm trí bên trong. Estrogen chính là khởi nguồn của phái đẹp.

Nồng độ estrogen trong cơ thể được đo dựa trên định lượng Es-tra-di-ol (E2) trong máu – một phân loại chính của estrogen. Và mức estrogen bình thường của phụ nữ sẽ thay đổi tùy vào từng giai đoạn dậy thì hoặc thoái hóa (tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh) khác nhau. Cụ thể:

Ở bé gái trong độ tuổi dậy thì Estrogen bình thường: từ khoảng 20 – 350 pmol/l.

Ở phụ nữ trường thành:

• Estrogen bình thường trước thời điểm rụng trứng: từ khoảng 46 – 407 pmol/l.
• Estrogen bình thường trong thời điểm rụng trứng: từ khoảng 315 – 1828 pmol/l
• Estrogen bình thường sau thời điểm rụng trứng: từ khoảng 161 – 774 pmol/l.

Ở phụ nữ tuổi tiền mãn kinh và tiền mãn kinh Estrogen bình thường: từ khoảng 18.4 – 201 pmol/l.

*Phạm vi này được tính bằng picogram trên mililit (pg/mL) hoặc picromol trên lít (pmol/L)

Bị thiếu hụt estrogen là gì?

Phụ nữ sau khi sinh; phụ nữ tiền mãn kinh; phụ nữ mãn kinh là 3 đối tượng dễ bị thiếu hụt estrogen nhất. Trong đó:

• Thiếu hụt estrogen sau sinh có thể tự phục hồi dần sau khi ngừng cho con bú
• Thiếu hụt estrogen ở phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh không thể tự phục hồi do buồng trứng đã bị suy yếu hoặc ngừng hoạt động.

Quá trình suy giảm estrogen thường gặp ở phụ nữ độ tuổi ngoài 40. Tuy nhiên trên thực tế hiện nay do cuộc sống hiện đại với những hối hả lo toan nên biểu hiện của thiếu nội tiết tố estrogen có thể xảy ra sớm ở nhiều phụ nữ 35 – 38 tuổi.

Dấu hiệu thiếu hụt estrogen – Điều chị em cần biết!

Là phụ nữ, dù ở độ tuổi nào bạn cũng có nguy cơ đối mặt với thiếu hụt estrogen. Và nếu thấy xuất hiện các hiện tượng bất thường dưới đây thì bạn hãy cảnh giác vì rất có thể đó là các biểu hiện của thiếu hụt estrogen.

Dấu hiệu thiếu hụt estrogen qua sức khỏe suy giảm

• Cơ thể mệt mỏi, uể oải
• Giảm khả năng tập trung, ghi nhớ kém, suy giảm trí nhớ
• Nóng tính, dễ cáu giận nhưng không rõ lý do.
• Khó kiềm chế cảm xúc bản thân.
• Người bị bốc hỏa, đổ mồ hôi, nóng bừng đột ngột
• Có vấn đề về giấc ngủ (khó vào giấc hoặc mất ngủ, trằn trọc, ngủ không ngon, hay tỉnh dậy giữa đêm, vv).
• Cơ thể chậm chạm hơn, không còn nhanh nhẹn như trước.
• Nguy cơ cao mắc các bệnh phụ khoa, cao huyết áp, tim mạch, xương khớp, vv
• Tăng cân mất kiểm soát.
• Bị đau nhức xương khớp, xương giòn dễ gãy.
• Tăng nguy cơ mắc trầm cảm

Ở độ tuổi sinh sản, thiếu hụt nội tiết tố nữ estrogen còn gây ra tình trạng rối loạn kinh nguyệt, dẫn đến khó đậu thai (nguyên nhân gây ra hiếm muộn) hoặc thiếu sữa khi nuôi con (do vú không phát triển khi mang thai).

Biểu hiện thiếu hụt estrogen qua tàn phai nhan sắc

• Da lão hóa sớm: da mất độ đàn hồi, khô ráp, sờ vào có cảm giác nhão chảy xệ, mất độ căng bóng.
• Xuất hiện nám da nội tiết, vết chân chim ở khóe mắt, nốt đồi mồi, tàn nhang…
• Ngực chảy xệ, mềm nhão không săn chắc.
• Tăng tích mỡ tại các vị trí đùi, eo, bụng, bắp tay…
• Tóc khô xơ, dễ gãy rụng

Dấu hiệu thiếu hụt estrogen và suy giảm sinh lý nữ

• Suy giảm ham muốn tình dục, ngại gần gũi chồng.
• Bị khô hạn âm đạo, ít dịch nhầy khiến đau rát khi quan hệ, thậm chí chảy máu
• Khó đạt khoái cảm
• Kinh nguyệt không đều, tháng thấy tháng không.

Nội tiết tố nữ estrogen là tiền đề quan trọng để người phụ nữ có được sự khỏe mạnh, có được vẻ đẹp tự nhiên dài lâu, có được tâm tịnh trí minh. Thiếu hụt estrogen, không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe mà còn ảnh hưởng tới sắc đẹp, thậm chí hạnh phúc gia đình của người phụ nữ.

Nguyên nhân gây thiếu hụt estrogen do đâu?

Nguyên nhân gây thiếu hụt estrogen ở phụ nữ trẻ tuổi

Ở phụ nữ trẻ (dưới 40 tuổi), nguyên nhân thiếu nội tiết tố nữ estrogen có thể do:

• Tập thể dục quá mức (thường gặp ở các vận động viên chuyên nghiệp, tập luyện với cường độ cao)
• Dư thừa cân nặng quá mức.
• Do sau sinh nở buồng trứng chủ yếu tiết hormone Prolactin để tiết sữa mẹ nuôi em bé.
• Chế độ ăn uống, sinh hoạt không đều đặn.
• Tuyến yên hoạt động kém
• Gặp các vấn đề về tuyến giáp
• Suy buồng trứng sớm, có thể là do khiếm khuyết di truyền, độc tố hoặc tình trạng tự miễn dịch.
• Hội chứng Turner
• Bệnh thận mãn tính
• Ảnh hưởng từ tác dụng phụ xạ trị, hóa trị
• …

Nguyên nhân gây thiếu hụt estrogen ở phụ nữ trung tuổi

Các yếu tố liên quan đến buồng trứng hoặc sự tác động làm buồng trứng tổn thương đều có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt estrogen ở phụ nữ sau 40 tuổi.

Bởi từ khoảng 40 tuổi trở đi đa số phụ nữ bắt đầu bước vào độ tuổi tiền mãn kinh với buồng trứng bị suy yếu làm giảm mạnh hoạt động sản sinh estrogen nội sinh và các nội tiết tố khác.

Điều này này khiến các cơ quan bị thiếu hụt estrogen, hoạt động không ổn định gây ra các hiện tượng: kinh nguyệt không đều; vô kinh thời gian ngắn (vài tháng), bốc hỏa, khô hạn, giảm sinh lý nữ, khó kiểm soát cảm xúc… (đây cũng là các triệu chứng điển hình gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh).

Đến khoảng ngoài 50 tuổi phụ nữ bước sang độ tuổi mãn kinh đánh dấu sự ngừng hoạt động hoàn toàn của buồng trứng. Thời điểm này các dấu hiệu thiếu hụt estrogen cũng trầm trọng hơn.

☛Xem thêm: Bốc hỏa thời kỳ tiền mãn kinh ở phụ nữ

Làm cách nào để xác định thiếu hụt estrogen?

Xét nghiệm nội tiết tố nữ là cách làm nhanh và chính xác nhất để biết bạn có bị thiếu hụt estrogen hay không?

Khi đi thăm khám, bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng của bạn và thường yêu cầu làm các xét nghiệm nội tiết tố nữ để đo nồng độ estrogen trong máu để có kết quả đánh giá bạn có bị bị thiếu hụt estrogen hay không.

Estrogen có 4 phân loại là Estrone (E1); Es-tra-di-ol (E2); Estriol (E3); Estetrol (E4). Trong đó E2 là phân loại estrogen mạnh nhất, có nồng độ cao nhất và ổn định nhất so với các phân loại khác nên E2 được lựa chọn làm chỉ số xét nghiệm máu đo nồng độ estrogen trong cơ thể.

Sau xét nghiệm, bác sĩ sẽ dựa vào các chỉ số E2 hiện tại để xác định xem bạn có đang thiếu hụt estrogen hay không. Giá trị bình thường của estrogen trong máu và nước tiểu thay sẽ đổi tùy theo phòng xét nghiệm (liên quan với phương pháp định lượng, thuốc thử và máy xét nghiệm).

Về cơ bản, nếu kết quả nồng độ của bạn thấp hơn trong khoảng bình thường (như đã nói ở phía trên) thì có nghĩa bạn đang thiếu hụt estrogen.

Có phải cứ thiếu hụt estrogen là cần bù?

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng: Nếu tự ý sử dụng thuốc tăng cường nội tiết tố nữ không có chỉ định; hoặc không tuân theo hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa có thể xảy ra nhiều hậu quả khôn lường. Nó không đơn thuần làm xảy ra các tác dụng phụ như đau đầu, chướng bụng, rối loạn kinh nguyệt… mà còn tác động làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú.

Tự ý bổ sung estrogen tổng hợp trong thời gian dài không có sự hướng dẫn và theo dõi tiến trình từ bác sĩ điều trị có thể khiến phụ nữ bị tăng nguy cơ mắc ung thư vú và ung thư cổ tử cung lên gấp 18-20 lần.

Bên cạnh đó, việc làm này còn có thể dẫn đến một số hậu quả nguy hiểm khác như: làm tăng huyết áp, tăng các bệnh huyết khối, quá sản nội mạc tử cung, làm nám da, sạm da, vv.

Chính vì thế, việc BỔ SUNG ESTROGEN KHI THIẾU HỤT PHẢI ĐƯỢC THỰC HIỆN ĐÚNG CÁCH. Chị em không tự ý bổ sung các loại thuốc estrogen tổng hợp mà không có chỉ dẫn và theo dõi từ bác sĩ điều trị.

Hoặc thay vì thuốc estrogen tổng hợp, hãy tìm hiểu và lựa chọn cho mình những loại viên uống, thực phẩm bổ sung nội tiết tố nữ hiệu quả có thành phần chiết xuất thiên nhiên không gây tác dụng phụ, lành tính để việc bổ sung estrogen hiệu quả mà vẫn đảm bảo tính tính an toàn cao.

Bổ sung estrogen bằng cách nào để an toàn và hiệu quả nhất?

Cải thiện estrogen trong trường hợp thiếu hụt nhẹ

Trường hợp mất cân bằng estrogen ở mức độ nhẹ hoặc phụ nữ trẻ tuổi bị thiếu hụt estrogen có thể bổ sung phytoestrogen – loại estrogen bắt nguồn từ thực vật thông qua chế độ ăn uống hằng ngày. Đặc biệt chú ý bổ sung các nhóm thực phẩm chứa nhiều vitamin E, C, omega-3, Omega-6 nhứ:

• Hải sản tươi: cá hồi, tôm, cua, hàu, trai, hến, ốc…
• Các loại rau: cải xoăn, rau chân vịt, bông cải xanh, cần tây, atisô, khoai tây, khoai lang bí đỏ, củ cải; cây họ đậu, đậu cove, hạt đậu nành…
• Hạt ngũ cốc: hạt lanh, hạt mè, hạnh nhân, quả óc chó…
• Hoa quả khô: nho khô, quả chà là, mận sấy, mơ sấy…
• Trái cây tươi: dưa hấu, bơ, chuối, bưởi, xoài, dâu tây, quả mâm xôi, đào, mận…

☛ Chi tiết: Các thực phẩm giàu estrogen tự nhiên

Bên cạnh đó, hãy thiết lập lại lối sống khoa học hợp lý để tăng cường sức khỏe buồng trứng, tăng sức đề kháng cũng như sức khỏe cơ thể như:

• Cân bằng giữa thời gian làm việc – thời gian nghỉ ngơi.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng stress.
• Uống đủ nước từ 1,5 – 2 lit nước lọc mỗi ngày.
• Đi ngủ sớm, ngủ đủ giấc ít nhất 6 – 8 giờ/ngày.
• Luyện tập thể dục thể thao với các môn tập nhẹ nhàng như: Thiền, Yoga, đi bộ, chạy bộ, tập dưỡng sinh…
• Hạn chế các môn thể thao nặng, mất nhiều sức lực.
• Giữ cân nặng ổn định.
• …

Khi thiếu hụt estrogen mức độ nhiều phải làm sao?

Thiếu hụt estrogen mức độ nhiều thường xảy ra ở phụ nữ trung tuổi – phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh. Thông thường khi đi thăm khám, bác sĩ chuyên khoa có thể cân nhắc và đưa ra các lựa chọn dùng estrogen tổng hợp như: liệu pháp estrogen (ET); liệu pháp thay thế hormone (HRT)…

Khi sử dụng phương pháp điều trị nào liều dùng thực tế sẽ phụ thuộc vào mức độ thiếu hụt estrogen và mục đích điều trị mà bác sĩ sẽ ra đơn thuốc phù hợp.

☛ Chi tiết: Thuốc bổ sung nội tiết tố nữ estrogen – Nên lựa loại nào?

Tuy nhiên như đã nói ở trên, “mặt trái” của liệu pháp bổ sung estrogen tổng hợp có thể gây ra những tác dụng phụ có hại đến sức khỏe phụ nữ khi sử dụng lâu dài. Chính vì vậy nếu sử dụng phương pháp này, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ, tuân thủ nghiêm ngặt liệu trình và không được tự ý bỏ dở.

Bổ sung estrogen bằng thảo dược Sâm tố nữ

Theo PGS.TS Nguyễn Thượng Dong – Nguyên Viện trưởng Viên Dược liệu Trung ương:

Hiện nay, để hạn chế tối đa các tác dụng phụ do liệu pháp bổ sung estrogen tổng hợp, việc sử dụng thảo dược giúp cơ thể tự sản sinh estrogen là hướng đi an toàn, hiệu quả. Ưu điểm của phương pháp này là estrogen nguồn gốc thực vật sẽ tự đào thải khỏi cơ thể nếu dư thừa, giúp nồng độ estrogen trong cơ thể luôn ở nồng độ hợp lý.

Thời gian gần đây, Sâm tố nữ đã trở thành trung tâm nghiên cứu của các đề tài khoa học, bởi nó giúp bổ sung nội tiết tố nữ estrogen một cách an toàn, tự nhiên, nhanh chóng và vượt trội, giúp cải thiện đáng kể các triệu chứng tiêu cực do thiếu hụt estrogen mang lại.

Sâm tố nữ là thảo dược đã được phụ nữ Thái Lan sử dụng hàng trăm năm để làm đẹp da. Dưới ánh sáng của khoa học hiện đại, Sâm tố nữ một lần nữa được chứng minh chứa ít nhất 17 hoạt chất có tác dụng tương tự estrogen, đặc biệt là Deoxymiroestrol có hoạt tính mạnh gấp 10.000 lần isoflavone có trong mầm đậu nành. Đây chính là nghiên cứu của các nhà thuộc trường Đại học khoa học Động thực Vật, Anh Quốc, nghiên cứu này được đăng trên Tạp chí Sinh hóa Steroid và Sinh học phân tử 94 vào năm 2005 (nhóm tác giả gồm A. Matsumara, A. Ghosh, G.S. Pope).

Khác với đậu nành, Sâm tố nữ còn có khả năng tăng cường sinh lý (như: tăng nhu cầu, tăng khả năng hoạt động tình dục ở nữ giới) vì có chứa Miroterol.

Nhờ những thành phần và đặc tính quý giá này, Sâm tố nữ đặc biệt thích hợp với những phụ nữ bị thiếu hụt estrogen nhẹ (phụ nữ có nồng độ estrogen trong máu thấp nhưng chưa có chỉ định điều trị bổ sung nội tiết tố tổng hợp), phụ nữ suy giảm estrogen do tuổi tác (tiền mãn kinh, mãn kinh), phụ nữ bị cắt buồng trứng và những phụ nữ muốn duy trì sức khoẻ – sắc đẹp bền lâu.

Các bạn có thể tìm hiểu chi tiết về Sâm tố nữ và các nghiên cứu khoa học tại bài viết: Sâm tố nữ chứa phytoestrogen mạnh gấp 10.000 lần isoflavone đậu nành.

Cũng theo PGS.TS. Nguyễn Thượng Dong, để sử dụng Sâm tố nữ, chúng ta có thể ăn trực tiếp củ hoặc nghiền thành bột pha với nước uống hằng ngày, tuy nhiên đây không phải là cách tối ưu nhất do có thể làm biến đổi thành phần quý Deoxymiroestrol. Để dùng Sâm tố nữ bổ sung estrogen, bạn nên mua các sản phẩm BVSK có chứa thành phần này, và cần lưu ý kỹ nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm cũng như hỏi ý kiến của người có chuyên môn trước khi sử dụng.

Kết luận

Nội tiết tố nữ estrogen có một vai trò đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ. Tất cả phụ nữ đều trải qua thời kì nội tiết tố nữ thấp do mãn kinh, nhưng một số phụ nữ trẻ cũng có thể thiếu hụt estrogen do những nguyên nhân khác nhau.

Thiếu hụt estrogen có những dấu hiệu đặc trưng có thể xác định lâm sàng và được xác nhận chính xác thông qua các xét nghiệm. Việc xác định và bổ sung nội tiết tố sớm có thể ngăn ngừa những tác động tiêu cực tiềm ẩn với sức khỏe. Tuy nhiên chúng ta cũng cần phải nhớ rằng, không phải cứ nhận thấy các triệu chứng thiếu hụt estrogen là lập tức mua thuốc về bổ sung.

Nếu gặp bất kì vấn đề nào liên quan đến mất cân bằng nội tiết tố nữ, các bạn hãy liên lạc với chúng tôi qua số hotline 1800 1190 (miễn phí cước gọi) hoặc để lại bình luận! Chúng tôi là những chuyên gia y tế, mong muốn phụ nữ nâng cao nhận thức về các vấn đề sức khỏe một cách đúng đắn, từ đó tự chăm sóc cho bản thân mình một cách tốt nhất!