Thuốc bổ sung nội tiết tố nữ estrogen: Dùng sao cho đúng?

Lợi ích của nội tiết tố nữ và việc cần thiết phải bổ sung nội tiết tố nữ estrogen không còn xa lạ với chị em. Tuy nhiên việc dùng thuốc uống, viên uống bổ sung estrogen cho phụ nữ thế nào cho đúng, hiệu quả và an toàn thì không phải ai cũng biết.

Thuốc bổ sung nội tiết tố nữ estrogen là gì? Có những loại nào?

Hiện nay thuốc bổ sung nội tiết tố estrogen được bào chế thành nhiều dạng khác nhau để phù hợp với mong muốn của người sử dụng. Các dạng thuốc bổ sung estrogen phổ biến có thể kể đến là:

• Dạng thuốc viên uống
• Thuốc đặt
• Kem bôi âm đạo
• Thuốc dạng kem bôi
• Dạng gel bôi
• Thuốc xịt
• …

Khi nào nên dùng thuốc tăng nội tiết tố nữ estrogen?

Theo quy luật lão hóa của tự nhiên, sau tuổi 35, phụ nữ sẽ phải đối mặt với nhiều xáo trộn trong cơ thể mà y học gọi đó là giai đoạn tiền mãn kinh.

Giai đoạn này, nội tiết tố trong cơ thể có sự biến thiên không ngừng, lúc cao lúc thấp, lúc thừa lúc thiếu. Sau đó khoảng 5-10 năm, hormone estrogen sẽ suy giảm mạnh và buồng trứng hoàn toàn ngừng hoạt động, người phụ nữ chính thức bước vào tuổi mãn kinh.

Từ giai đoạn tiền mãn kinh đến mãn kinh, do sự rối loạn và thiếu hụt estrogen, người phụ nữ sẽ gặp phải hàng loạt các vấn đề từ sức khỏe đến ngoại hình, tâm sinh lý với các biểu hiện như:

• Làn da: Nám sạm, tàn nhang, khô, nhăn, chảy xệ, kém đàn hồi;
• Vóc dáng: Tăng cân, béo bụng, mông ngực nhão, kém săn chắc;
• Sinh lý: Rối loạn kinh nguyệt, khô âm đạo, suy giảm ham muốn, nguy cơ viêm nhiễm bộ phận sinh dục;
• Tâm lý: Hay cáu giận, nổi nóng vô cớ, khó kiềm chế cảm xúc;
• Sức khỏe: xảy ra tình trạng bốc hỏa ở phụ nữ, mất ngủ, đổ mồ hôi, mệt mỏi, suy giảm trí nhớ, đau nhức xương khớp…

Tiền mãn kinh và mãn kinh là những giai đoạn lão hóa tự nhiên mà bất kì người phụ nữ cũng phải trải qua khi đến tuổi. Tuy nhiên, suy giảm và thiếu hụt estrogen cũng có thể xảy ra sớm hơn do một số vấn đề y tế như: gặp bệnh lý về buồng trứng, thừa cân, hóa xạ trị ung thư, vv.

Cùng với đó, một nguyên nhân điển hình khác khiến quá trình suy giảm nội tiết tố diễn ra sớm đó chính là do lối sống thiếu lành mạnh, áp lực của cuộc sống hiện đại, chế độ ăn uống không khoa học.

Từ đó, các chuyên gia khuyến cáo những thời điểm cần sử dụng thuốc bổ sung estrogen đó là:

• Khi đi khám và bác sĩ chỉ định điều trị bổ sung nội tiết tố bằng thuốc
• Khi gặp các vấn đề y tế dẫn tới thiếu hụt nội tiết tố nặng và có chỉ định điều trị (như suy buồng trứng sớm, cắt buồng trứng, teo buồng trứng sớm, vv)
• Phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh mãn kinh
• Phụ nữ điều trị vô sinh, hiếm muộn nguyên nhân là do nội tiết tố thiếu hụt
• Phụ nữ theo thời gian nội tiết tố nữ giảm (thường sau tuổi 30)

Các loại thuốc bổ sung estrogen cho phụ nữ

Thuốc uống bổ sung estrogen cải thiện thiếu hụt estrogen chính là một phương pháp trong liệu pháp thay thế hormone (HRT) – liệu pháp ngày càng phổ biến với phụ nữ trung tuổi. Ưu điểm của phương pháp này là giúp cân bằng estrogen cải thiện nhanh các triệu chứng do thiếu hụt estrogen gây ra. Tuy nhiên nó cũng có hạn chế lớn là gây các tác dụng phụ không mong muốn cho phụ nữ khi sử dụng.

Thuốc bổ sung nội tiết tố nữ estrogen được sản xuất thành nhiều dạng khác nhau để đáp ứng nhu cầu của chị em phụ nữ. Và dưới đây là một số thông tin chi tiết về phương pháp này.

Thuốc bổ sung nội tiết tố estrogen dạng uống

Đây là dạng phổ biến nhất của thuốc bổ sung nội tiết tố nữ. Các loại thuốc tăng nội tiết tố estrogen thường ở dạng estrogen liên hợp hoặc estrogen-bazedoxifene (Duavee).

Các tên biệt dược thường gặp:

• Thuốc Cenestin
• Thuốc Estrace
• Thuốc Estratab
• Thuốc Femtrace
• Thuốc Ogen
• Thuốc Premarin
• Thuốc Duavee (dạng estrogen-bazedoxifene).

Hầu hết các loại thuốc uống bổ sung nội tiết dạng viên đều được uống 1 lần/ngày mà không cùng với thức ăn. Cũng có một số loại có lịch trình dùng phức tạp hơn. Tất cả đều theo chỉ dẫn của bác sĩ. Bạn không được tự ý thay đổi liều thuốc hoặc tự ý dùng liều cao hơn chỉ dẫn của bác sĩ.

Ưu điểm:

• Thuốc uống tăng cường nội tiết tố nữ estrogen có thể giải quyết hoặc làm giảm bớt các triệu chứng như: bốc tuổi mãn kinh; khô hạn âm đạo; giảm ham muốn; mất ngủ, đổ mồ hôi trộm; tính tình thay đổi… Một số loại thuốc có thể làm giảm nguy cơ loãng xương;
• Thuốc bổ sung estrogen dạng viên uống là thuốc được nghiên cứu kỹ lưỡng nhất.

Nhược điểm:

Bên cạnh những ưu điểm thì uống thuốc bổ sung estrogen cũng gây các rủi ro nhất định về mặt sức khỏe cho người sử dụng như:

Thuốc tăng cường estrogen làm tăng nhẹ nguy cơ đột quỵ và làm tăng cục máu đông cũng như một số vấn đề sức khỏe khác.

Thuốc bổ sung estrogen kết hợp với progestin có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú và đau tim ở phụ nữ.

Bổ sung estrogen dạng viên uống hoặc bất kì dạng nào đều có thể gây các tác dụng phụkhông mong muốn như:

• Buồn nôn/nôn
• Bị đau đầu
• Vú đau và sưng
• Có thể tiết dịch âm đạo nhiều bất thường
• …

Thuốc theo đường uống được chuyển hóa ở gan, nên có thể làm tăng cholesterol trong cơ thể. Phụ nữ bị tổn thương gan không nên bổ sung estrogen bằng dạng thuốc viên uống.

Có thể thuốc sẽ không hấp thụ tốt nếu nhưbạn có vấn đề về dạ dày hoặc đang sử dụng một số loại thuốc khác. Trong trường hợp này hãy chủ động hỏi bác sĩ điều trị của bạn để được tư vấn phương pháp hiệu quả và an toàn nhất.

Thuốc tăng cường estrogen dạng đặt

Thuốc tăng cường estrogen dạng thuốc đặt có hàm lượng estrogen bổ sung vào cơ thể thấp hơn so với dạng viên uống. Vì vậy thuốc dạng này thường được dùng điều trị tại chỗ (thẩm thấu qua da hoặc âm đạo) và ít tác dụng phụ hơn so với dạng viên uống

Thuốc estrogen dạng đặt thường dùng trong điều trị các triệu chứng liên quan đến âm đạo, những phụ nữ gặp khó khăn do khô âm đạo, ngứa âm đạo hoặc đau rát khi quan hệ.

Các tên biệt dược hay gặp:

• Thuốc Estrace Vaginal
• Thuốc Estring
• Thuốc Vagifem
• Thuốc Yuvafem

Liều lượng, thời gian sử dụng thuốc sẽ được bác sĩ kê đơn và hướng dẫn sử dụng phụ thuộc từng sản phẩm và từng bệnh nhân khác nhau.

Nhìn chung, thuốc tăng cường estrogen dạng đặt tại chỗ thường được sử dụng hằng ngày trong vòng một vài tuần, sau đó đặt 2 lần/tuần; có thể kết hợp với kem bôi để sử dụng hằng ngày hoặc vài lần một tuần.

Ưu điểm:

• Phương pháp này có hiệu quả hơn các phương pháp khác trong việc điều trị các triệu chứng liên quan đến âm đạo trong thời kì mãn kinh;
• Thuận tiện hơn viên uống bổ sung estrogen;
• Thuốc bổ sung estrogen dạng đặt được sử dụng với liều thấp estrogen, chỉ tác động đến khu vực cần điều trị nên không ảnh hưởng lên toàn bộ cơ thể. Về mặt lý thuyết, nó làm giảm đáng kể nguy mắc ung thư vú sau khi điều trị bằng HRT.

Nhược điểm:

• • Khi sử dụng liều cao cũng làm tăng nguy cơ gặp tác dụng không mong muốn như các hình thức khác (viên uống bổ sung estrogen, miếng dán da);
  • Các bác sĩ đều không khuyên dùng liệu pháp này lâu dài cho những phụ nữ vẫn còn tử cung. Bởi nó có thể làm tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung. Vì thế, phương pháp này thường chỉ áp dụng với những phụ nữ bị mãn kinh sau phẫu thuật (mãn kinh y tế).

Thuốc dạng miếng dán trên da

Có 2 dạng miếng dán bổ sung estrogen dùng cho 2 mục đích khác nhau. Một dạng để tránh thai, dạng còn lại để điều trị cho phụ nữ đang trong thời kì mãn kinh.

EstraDerm là miếng dán bổ sung estradiol (một dạng của estrogen) với mục đích điều trị các triệu chứng vận mạnh từ trung bình đến nặng; điều trị viêm âm hộ hoặc âm đạo do mãn kinh. Phòng ngừa chứng loãng xương tuổi mãn kinh do giảm estrogen gây ra.

Các tên thương hiệu của EstraDerm thường gặp:

• Thuốc Alora
• Thuốc Climara
• Thuốc Esclim
• Thuốc Estraderm
• …

Ưu điểm:

• Phương pháp này mang lại hiệu quả điều trị như viên uống bổ sung estrogen nhưng có thêm lợi thế khác là thuận tiện. Người dùng chỉ cần dán vào vùng da khô sạch, nguyên vẹn ở bụng dưới và không phải lo lắng để uống thuốc đúng giờ mỗi ngày;
• Phương pháp này có thể dành cho những phụ nữ có vấn đề về gan;
• Một vài nghiên cứu vào năm 2007 cho thấy miếng dán da không gây nguy cơ đông máu như estrogen dạng viên uống. Tuy nhiên vẫn cần phải nghiên cứu lâu dài và kỹ lưỡng hơn về vấn đề này trước khi đưa ra kết luận dứt khoát.

Nhược điểm:

• Vẫn chưa có kết luận chính thức về việc thuốc bổ sung nội tiết tố dạng miếng dán có an toàn hơn dạng uống hay không, vì thế người sử dụng cần hiểu rằng thuốc dạng này vẫn có nguy cơ gây ra tác dụng phụ;
• Miếng dán có thể gây kích ứng da ở một số trường hợp;
• Khi sử dụng thuốc dạng miếng dán, bạn không được tắm nắng hay xông hơi. Bởi nếu tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc ánh nắng mặt trời trực tiếp, hơi nóng có thể làm miếng dán giải phóng ra estrogen nhanh hơn, làm bạn quá liều cao vào lúc đó và quá liều thấp vào sau này.

Thuốc tăng estrogen dạng kem bôi, gel và thuốc xịt tại chỗ

Thuốc bổ sung estrogen dạng kem bôi (như Estrasorb), hay dạng gel (như EstroGel, Divigel), hay dạng thuốc xịt (như Evamost) được hấp thụ một cách trực tiếp qua da vào máu. Chúng được bôi, xịt vào một bên cánh tay, từ cổ tay đến vai; với Estrasorb thì được bôi ở chân.

Một loại Kem bôi âm đạo (Ảnh minh họa)

Về lịch trình sử dụng, phương pháp này đa số được sử dụng 1 lần/ngày. Nhưng cũng có một số sản phẩm có lịch trình sử dụng khác.

Ưu điểm:

Thuốc tăng cường Estrogen dạng bôi, dạng gel, dạng xịt dễ dàng hấp thu qua da và đi trực tiếp vào máu hơn mà không làm ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng khác. Bởi vậy estrogen dạng gel, bôi, xịt an toàn hơn cho những người có vấn đề về gan.

Nhược điểm.

Phương pháp bổ sung estrogen dạng này vẫn chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng. Một vài nghiên cứu chỉ ra rằng nó phần nào an toàn hơn dạng viên uống nhưng các chuyên gia vẫn chưa chắc chắn về điều này. Vậy nên họ vẫn đặt ra một nguy cơ nhỏ về việc tăng khả năng mắc các bệnh nguy hiểm, như ung thư hay đột quỵ;

Thuốc có thể bị rửa trôi khi chà xát hoặc bị rửa sạch trước khi được hấp thu hoàn toàn. Vì thế người sử dụng cần đợi kem/gel khô rồi mới mặc quần áo hoặc đi tắm.

Thuốc bổ sung nội tiết tố nữ estrogen: dùng sao cho đúng?

Thuốc bổ sung estrogen vừa mang lại lợi ích nhưng cũng có thể gây ra nhiều rủi ro liên quan tới sức khỏe. Vì thế bạn cần nói chuyện với bác sĩ nếu bạn muốn sử dụng các loại thuốc này.

Để có lựa chọn đúng chuẩn và phù hợp thì trước hết bác sĩ sẽ thăm khám kỹ xem bạn có cần phải điều trị hay không.

Nếu bạn bị thiếu hụt nội tiết tố nữ estrogen thì sẽ cần tiếp tục thực hiện cận lâm sàng với các xét nghiệm đầy đủ để có thông số estrogen chính xác hiện tại. Dựa vào kết quả này bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn và hướng bạn đến cách điều trị phù hợp nhất.

Trong thời gian sử dụng thuốc, bạn cần tuân thủ đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ, không được tự ý dùng nhiều hơn hoặc ít hơn, hay tự ý ngừng thuốc mà không thông báo. Nếu có phần nào không hiểu, hãy hỏi rõ bác sĩ của mình.

Trong toàn bộ quy trình điều trị, bạn phải có sự theo dõi giám sát từ bác sĩ để đảm bảo kết quả điều trị tốt và ít gặp các tác dụng phụ nhất.

Bạn có thể được yêu cầu theo dõi thêm trong thời gian 3 tháng, sau đó là kiểm tra định kỳ 6 tháng hoặc mỗi năm một lần. Mục đích theo dõi và kiểm tra là để phát hiện kịp thời những dấu hiệu bất thường.

Cùng với đó, tất cả các loại thuốc bổ sung nội tiết tố nữ đều mang cảnh báo hộp đen với sự hình thành cục máu đông.

*Cảnh báo hộp đen là cảnh báo được FDA quản lý nghiêm ngặt nhất. Cảnh báo này được ghi trên các nhãn thuốc kê đơn.

Các loại thuốc bổ sung này cũng đều bị đặt cảnh báo làm tăng nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung, nguy cơ này sẽ tăng lên theo thời gian sử dụng.

Hãy gọi cho bác sĩ ngay nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào dưới đây trong khi bạn đang dùng thuốc.

Các tác dụng phụ (thường gặp):

Các tác dụng phụ hay gặp khi điều trị bổ sung nội tiết tố estrogen bằng thuốc:

• Đau đầu
• Đau dạ dày
• Nôn, buồn nôn
• Tiêu chảy
• Thèm ăn và thay đổi cân nặng
• hồi hộp
• Xuất hiện mảng da nâu hoặc đen
• Mụn trứng cá
• Sưng tay, chân hoặc hạ cẳng chân (do giữ nước)
• Sưng, đau ngực
• Khó đeo kính áp tròng
• vv

Một số tác dụng phụ nghiêm trọng có thể gặp:

• Nhìn đôi (song thị)
• Đau bụng nặng
• Vàng da hoặc mắt
• Suy nhược tinh thần nghiêm trọng
• Chảy máu âm đạo bất thường
• Phát ban
• Mệt mỏi cực độ, hoặc thiếu năng lượng
• Sốt
• Nước tiểu màu sẫm
• Phân màu sáng
• vv

Lựa chọn an toàn thay thế cho thuốc bổ sung nội tiết tố nữ

Ngày nay, khuynh hướng bền của y học hiện đại trong việc bổ sung nội tiết tố nữ estrogen là sử dụng các thảo dược đặc hiệu giúp cơ thể tự sản sinh nội tiết tố nữ một cách tự nhiên, theo đúng nhu cầu của mỗi người. Cách này sẽ giúp duy trì nồng độ hormone nữ trong máu luôn ở mức ổn định, vừa đủ; không xảy ra nguy cơ gây thừa như estrogen tổng hợp nên rất an toàn cho cơ thể.

Để hình dung rõ hơn việc dùng thuốc và dùng thảo dược, mời các bạn xem bảng dưới đây:

Thuốc bổ sung nội tiết tố (estrogen tổng hợp)

Bổ sung nội tiết tố từ thảo dược (phytoestrogen)

Nguồn gốc: Động vật Sử dụng trong các trường hợp thiếu hụt nội tiết tố nặng như cắt buồng trứng, teo buồng trứng, chuyển giới,… Nhiều tác dụng phụ. Tác dụng nhanh, mạnh, cảm nhận ngay. Không có khả năng tự đào thải nếu dư thừa. Cần chỉ định của bác sĩ và tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng. Nếu sử dụng liều cao có thể gây sốc và dư thừa tạo ra hàng loạt tác dụng phụ nguy hiểm cho cơ thể người sử dụng.

Nguồn gốc : Thực vật Có cấu trúc và cách thức hoạt động gần giống với estrogen nội sinh trong cơ thể. Sử dụng trong các trường hợp thiếu hụt hoặc rối loạn nội tiết tố nữ nhẹ và trung bình hoặc dùng để phòng ngừa. Không có chống chỉ định. Tác dụng chậm nhưng ổn định và bền vững theo thời gian.Tự đào thải nếu dư thừa, không ứ đọng trong cơ thể. 100% nguồn gốc tự nhiên nên rất an toàn với cơ thể.

Trong số các loại dược liệu có công dụng này, nổi bật trong thời gian gần đây phải kể đến Sâm tố nữ.

Sâm Tố nữ có tên khoa học là Pueraria mirifica, chứa ít nhất 17 hoạt chất có tác dụng tương tự estrogen. Đặc biệt, hoạt chất quý Deoxymiroestrol chỉ có duy nhất trong Sâm tố nữ đã được chứng minh có tác dụng mạnh nhất trong tất cả các estrogen có nguồn gốc thực vật, cao gấp 1.000 và 10.000 lần so với 2 hoạt chất chính có tác dụng estrogen của mầm đậu nành là Genistein và Daidzein.

Để làm rõ hơn tác dụng này, một thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Hat Yai (Thái Lan) về Sâm tố nữ trên đối tượng phụ nữ có các triệu chứng tiền mãn kinh. Kết quả nghiên cứu cho thấy: chỉ sau 4-6 tháng 100% người dùng Sâm tố nữ đều có cải thiện đáng kể các triệu chứng mất ngủ, bốc hỏa, da khô, nám sạm, loãng xương… Đồng thời, Sâm tố nữ còn giúp duy trì nồng độ FSH/LH (một hormone quan trọng trong việc kích thích buồng trứng sản xuất ra estrogen) luôn ở mức ổn định.

Không chỉ vậy, Sâm tố nữ còn giúp cải thiện sinh lý rõ rệt thông qua cơ chế: giảm khô hạn và tăng sức khỏe âm đạo.

Về độ an toàn của Sâm tố nữ, các nghiên cứu đều cho thấy Sâm tố nữ an toàn, không tác dụng phụ và có thể sử dụng lâu dài.

Nhằm phát huy tối đa công năng của dược liệu, các nhà khoa học đã thành công trong việc kết hợp Sâm tố nữ, Nhung hươu cùng các nguyên liệu quý (cây Nữ lang, cây Thiên môn đông) trong công thức Sâm nhung tố nữ Tuệ Linh để mang lại hiệu quả vượt trội trong việc:

• Bổ sung và cân bằng nội tiết tố nữ estrogen
• Cải thiện nhanh các triệu chứng tiền mãn kinh
• Giúp làm đẹp da, trẻ hóa cơ thể

Đặc biệt hơn, đây còn là sản phẩm duy nhất được chuyển giao quy trình chiết xuất của Viện hóa học – Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, với công thức tối ưu hóa được hàm lượng hoạt chất quý trong Sâm tố nữ ở mức cao nhất, tinh túy nhất.

Kết luận

Thuốc bổ sung nội tiết tố nữ nói chung và viên uống bổ sung estrogen nói riêng là hình thức bổ sung estrogen bằng nội tiết tố tổng hợp. Phương pháp này cần có sự chỉ định của bác sĩ mới được sử dụng, cùng với đó là sự theo dõi và kiểm tra nghiêm ngặt, sự tuân thủ phác đồ điều trị của bệnh nhân.

Với phương pháp bổ sung nội tiết tố từ thảo dược thiên nhiên, bệnh nhân hạn chế được tối đa các tác dụng phụ. Tuy nhiên trước khi sử dụng bất kì sản phẩm nào, bạn cũng cần có sự tìm hiểu thật kỹ lưỡng, về thành phần cũng như xuất xứ của sản phẩm.

Nếu còn phân vân hay hay thắc mắc điều gì về việc sử dụng thuốc bổ sung nội tiết tố, các bạn có thể để lại bình luận hoặc gọi tới hotline của chúng tôi. Các chuyên gia sẽ giải đáp cụ thể.

Estrogen.vn là chuyên trang về nội tiết tố nữ Estrogen, được bảo trợ bởi Hội Sản phụ khoa Việt Nam.