Thiếu hụt estrogen là gì? Có phải Estrogen cứ thiếu là bù?

Estrogen là hormone quan trọng quyết định sức khỏe sinh sản, sắc đẹp và tinh thần của phụ nữ. Tuy nhiên, khi estrogen suy giảm, cơ thể có thể đối mặt với hàng loạt vấn đề như rối loạn kinh nguyệt, da khô sạm, suy giảm ham muốn và thậm chí là loãng xương. Vậy thiếu hụt estrogen là gì, nguyên nhân do đâu và làm sao để khắc phục? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

Thiếu hụt estrogen là gì?

Estrogen là một loại hormone sinh dục quan trọng nhất ở phụ nữ, được sản xuất chủ yếu từ buồng trứng. Hormone này đóng vai trò then chốt trong việc phát triển đặc điểm sinh lý nữ, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, duy trì chức năng sinh sản, giữ cho làn da, xương khớp, tim mạch… khỏe mạnh.

Ngoài ra, estrogen cũng ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine – những chất giúp điều chỉnh tâm trạng, cảm giác vui vẻ, giúp chị em lạc quan và ngủ ngon.

Thiếu hụt estrogen là tình trạng nồng độ estrogen trong cơ thể giảm xuống thấp hơn mức bình thường, khiến nhiều chức năng trong cơ thể bị rối loạn. Đây không phải là bệnh, nhưng là một tình trạng nội tiết tố có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

Nguyên nhân gây thiếu hụt estrogen

Tùy theo độ tuổi, nguyên nhân thiếu hụt estrogen có thể khác nhau:

Ở phụ nữ trẻ tuổi (dưới 40 tuổi)

Dù còn trẻ, nhưng nhiều phụ nữ vẫn gặp tình trạng thiếu hụt estrogen do:

• Tập luyện quá sức: Nhất là với các vận động viên nữ hoặc người tập luyện cường độ cao, cơ thể có thể phản ứng bằng cách giảm sản xuất estrogen.
• Thừa cân hoặc béo phì: Mỡ thừa làm rối loạn hormone, gây mất cân bằng nội tiết.
• Sau sinh: Cơ thể ưu tiên tiết hormone prolactin để tạo sữa, khiến lượng estrogen bị giảm tạm thời.
• Ăn uống thiếu chất, sinh hoạt thất thường: Không cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết để cơ thể sản xuất hormone.
• Rối loạn tuyến yên hoặc tuyến giáp: Hai tuyến này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của buồng trứng.
• Suy buồng trứng sớm: Có thể do di truyền, bệnh tự miễn, nhiễm độc hoặc tác động từ hóa trị, xạ trị.
• Hội chứng Turner: Một bất thường di truyền hiếm gặp gây ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng.
• Bệnh thận mạn tính: Gây ảnh hưởng gián tiếp đến quá trình sản sinh hormone.
• Tác dụng phụ của điều trị ung thư: Như xạ trị, hóa trị khiến buồng trứng bị tổn thương, giảm hoạt động nội tiết.

Ở phụ nữ trung niên (từ 40 tuổi trở lên)

Khi bước sang độ tuổi ngoài 40, cơ thể phụ nữ bắt đầu có những thay đổi lớn về nội tiết tố:

• Buồng trứng suy giảm tự nhiên: Đây là nguyên nhân phổ biến khiến lượng estrogen giảm mạnh ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh.
• Tiền mãn kinh (thường từ 40–50 tuổi): Chu kỳ rối loạn, kinh nguyệt không đều, dễ cáu gắt, mất ngủ, bốc hỏa, khô hạn, giảm ham muốn… là những dấu hiệu cho thấy estrogen đang thiếu hụt.
• Mãn kinh (khoảng sau 50 tuổi): Là giai đoạn buồng trứng ngừng hoạt động hoàn toàn. Lúc này, nồng độ estrogen giảm sâu, gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe nếu không được hỗ trợ kịp thời.

Biểu hiện nhận biết thiếu hụt estrogen

Estrogen là hormone quan trọng giúp duy trì sức khỏe sinh lý, tâm lý và làn da ở nữ giới. Khi nồng độ estrogen suy giảm, cơ thể sẽ phát ra nhiều dấu hiệu cảnh báo. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến:

Biểu hiện qua sức khỏe toàn thân

Khi estrogen suy giảm, sức khỏe của người phụ nữ thường có nhiều dấu hiệu bất thường, cụ thể như:

• Cơ thể mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng dù không làm việc nặng.
• Suy giảm trí nhớ, ghi nhớ kém, làm việc hay bị quên trước quên sau.
• Khó tập trung, hiệu suất công việc giảm sút.
• Tính khí thất thường: dễ cáu gắt, nóng tính, khó kiềm chế cảm xúc dù không có lý do cụ thể.
• Bốc hỏa, nóng bừng đột ngột, đổ mồ hôi nhiều (đặc biệt vào ban đêm).
• Rối loạn giấc ngủ: khó ngủ, ngủ chập chờn, hay tỉnh giấc giữa đêm, ngủ dậy vẫn thấy mệt.
• Vận động chậm chạp hơn, không còn linh hoạt như trước.
• Tăng cân không kiểm soát, dù ăn uống bình thường, đặc biệt tích mỡ vùng bụng, eo, đùi.
• Đau nhức xương khớp, cơ thể dễ mỏi mệt, xương yếu, giòn, dễ gãy.
• Nguy cơ cao mắc các bệnh phụ khoa, tim mạch, cao huyết áp, loãng xương.
• Tăng nguy cơ trầm cảm, thường xuyên cảm thấy buồn bã, chán nản.

Ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, thiếu hụt estrogen còn có thể:

• Gây rối loạn kinh nguyệt: kinh nguyệt không đều, kéo dài hoặc vô kinh.
• Khó mang thai, giảm khả năng rụng trứng và thụ thai.
• Thiếu sữa sau sinh, do mô vú không phát triển đầy đủ trong thai kỳ.

Biểu hiện qua nhan sắc

Một trong những tác động dễ thấy nhất khi estrogen suy giảm là làn da và vóc dáng bắt đầu “xuống cấp”:

• Da khô, mất độ đàn hồi, trở nên nhăn nheo, chảy xệ, thiếu sức sống.
• Xuất hiện nám, tàn nhang, đồi mồi, vết chân chim ở đuôi mắt – điển hình của nám nội tiết.
• Ngực chảy xệ, mềm nhão, không còn săn chắc như trước.
• Tăng tích mỡ tại vùng bụng, eo, đùi, bắp tay khiến vóc dáng kém thon gọn.
• Tóc khô xơ, dễ gãy rụng, tóc mỏng dần, dễ hư tổn.

Biểu hiện suy giảm sinh lý nữ

Estrogen giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì ham muốn và chức năng sinh lý nữ. Khi thiếu hụt hormone này, bạn có thể gặp:

• Giảm ham muốn tình dục, không còn hứng thú gần gũi với chồng.
• Khô hạn âm đạo, giảm tiết dịch nhờn, khiến quan hệ đau rát, thậm chí chảy máu.
• Khó đạt khoái cảm, giảm chất lượng đời sống vợ chồng.
• Kinh nguyệt thất thường, tháng có tháng không hoặc kéo dài bất thường.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Tổng hợp dấu hiệu thiếu hụt estrogen bạn không nên bỏ qua

Thiếu Estrogen ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Khi lượng estrogen giảm sút, cơ thể sẽ gặp phải nhiều vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Cụ thể như sau:

Vô sinh hoặc hiếm muộn do rối loạn rụng trứng

Estrogen giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và kích thích sự trưởng thành của trứng trong buồng trứng. Khi estrogen thiếu hụt, quá trình rụng trứng sẽ không diễn ra đều đặn hoặc có thể ngưng hẳn, gây ra hiện tượng kinh nguyệt không đều, thậm chí vô kinh. Điều này làm giảm khả năng thụ thai, dẫn đến tình trạng hiếm muộn hoặc vô sinh nếu không được điều trị kịp thời.

Loãng xương, tăng nguy cơ gãy xương

Estrogen giúp duy trì mật độ xương bằng cách hỗ trợ quá trình tạo xương và ngăn chặn tiêu xương quá mức. Khi estrogen giảm, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh, quá trình tiêu xương vượt quá tạo xương dẫn đến xương trở nên giòn, mỏng, dễ gãy. Loãng xương không chỉ gây đau nhức mà còn làm tăng nguy cơ gãy xương, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.

Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Estrogen có vai trò bảo vệ hệ tim mạch bằng cách giúp duy trì độ đàn hồi của mạch máu, cải thiện mức cholesterol và hỗ trợ lưu thông máu tốt. Khi thiếu estrogen, nguy cơ bị xơ vữa động mạch, cao huyết áp và các bệnh tim mạch khác tăng lên đáng kể. Đây là lý do vì sao phụ nữ sau mãn kinh có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn so với trước đó.

Ảnh hưởng đến sinh hoạt và tâm lý

Thiếu hụt estrogen không chỉ ảnh hưởng về mặt thể chất mà còn gây ra nhiều vấn đề tâm lý như dễ cáu gắt, lo lắng, trầm cảm, mất ngủ và giảm ham muốn tình dục. Các biểu hiện này khiến phụ nữ cảm thấy mệt mỏi, khó tập trung và giảm sự hứng thú trong cuộc sống hàng ngày. Từ đó, chất lượng cuộc sống giảm sút rõ rệt, ảnh hưởng đến công việc, gia đình và các mối quan hệ xã hội.

Có phải cứ thiếu hụt estrogen là cần bù?

Việc bổ sung estrogen trong một số trường hợp thiếu hụt là cần thiết để cải thiện các triệu chứng và bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, không phải cứ cảm thấy “thiếu hụt” là có thể tự ý bổ sung estrogen, đặc biệt là estrogen tổng hợp, bởi điều này có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được kiểm soát đúng cách.

Vì sao không nên tự ý bổ sung estrogen?

Estrogen là một hormone có vai trò quan trọng nhưng cũng rất nhạy cảm và dễ bị rối loạn nếu sử dụng không đúng cách. Khi đưa estrogen từ bên ngoài (estrogen ngoại sinh) vào cơ thể mà không có chỉ định chuyên môn, có thể dẫn đến:

• Mất cân bằng nội tiết tố: Cơ thể có cơ chế tự điều hòa nội tiết. Nếu bổ sung estrogen quá mức, cơ thể sẽ giảm sản xuất estrogen nội sinh, làm rối loạn toàn bộ hệ thống hormone.
• Tác dụng phụ không mong muốn: Một số người có thể gặp phải các triệu chứng như tăng cân, đau đầu, buồn nôn, rối loạn kinh nguyệt, nổi mụn hoặc thay đổi tâm trạng khi dùng estrogen không đúng liều hoặc không phù hợp với thể trạng.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng: Việc dùng hormone không kiểm soát, đặc biệt trong thời gian dài, có thể làm tăng nguy cơ bị u xơ tử cung, ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung, hoặc thậm chí hình thành cục máu đông (huyết khối tĩnh mạch) – đặc biệt khi sử dụng estrogen tổng hợp.

Khi nào nên bổ sung estrogen?

Việc bổ sung estrogen chỉ nên thực hiện khi:

• Có xét nghiệm xác nhận tình trạng thiếu hụt hormone
• Có các biểu hiện rõ ràng và kéo dài như rối loạn kinh nguyệt, bốc hỏa, mất ngủ, khô âm đạo, giảm ham muốn, loãng xương sớm…
• Và đặc biệt phải có sự hướng dẫn, chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa (nội tiết hoặc phụ khoa)

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Phụ nữ khi nào cần bổ sung estrogen?

Cách bổ sung estrogen an toàn và hiệu quả

Dưới đây là một số cách thông thường để bổ sung estroen an toàn và hiệu quả:

Bổ sung bằng hormone thay thế (HRT)

Điều trị theo phương pháp HRT là bổ sung các loại hormone thiếu hụt mà cơ thể không có khả năng sản xuất thêm, đặc biệt là các loại hormone như estrogen hay progesterone ở nữ giới.

Phương pháp bổ sung estrogen này mang lại hiệu quả cao, cải thiện các triệu chứng thiếu hụt estrogen cho phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Dù vậy, phương pháp HRT cũng tiềm ẩn những rủi ro và tác dụng phụ trong quá trình điều trị. Đối với những bệnh nhân nữ đã có tiền sử bệnh ung thư vú, bệnh tim mạch, tiều đường,… cần phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.

Bổ sung chế độ dinh dưỡng phù hợp

Bên cạnh các liệu pháp bổ sung estrogen bằng y học, bệnh nhân cũng có thể bổ sung hormone estrogen bằng cách sử dụng các thực phẩm dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Nhất là đối với những bệnh nhân đang trong giai đoạn mãn kinh hoặc tiền mãn kinh, nên bổ sung các loại thực phẩm chứa phytoestrogen để giúp duy trì cân bằng hormone tự nhiên.

Một số loại thực phẩm giàu phytoestrogen dễ tìm dễ ăn có thể kể đến như: hạt lanh, hạt vừng, các loại hạt họ đậu, cà rốt, bắp cải, cá hồi,… bổ sung thường xuyên các loại thực phẩm này sẽ giúp cân bằng lượng hormone trong cơ thể, đồng thời giảm các triệu chứng của mãn kinh và tiền mãn kinh ở phụ nữ.

Ngoài ra, bệnh nhân cũng nên bổ sung thêm các loại thực phẩm dinh dưỡng giàu vitamin E, D, canxi, sắt,… như: quả lựu, cam, chanh, cà chua, sữa, hải sản,… và tuyệt đối hạn chế các loại thực phẩm cay nóng, dầu mỡ.

Thay đổi lối sống hợp lý

Thay đổi lối sống sinh hoạt hằng ngày cũng là một trong những cách bổ sung estrogen hiệu quả. Một số cách để sinh hoạt lành mạnh hơn và cải thiện sức khỏe ở người bệnh bị thiếu hụt estrogen như:

• Hạn chế sử dụng các chất kích thích như thuốc lá và các loại đồ uống có cồn.
• Có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc, tránh thức quá khuya sau 22 giờ.
• Hạn chế căng thẳng, stress, lo âu.
• Thường xuyên hoạt động thể dục thể thao và rèn luyện cơ thể.

Nếu gặp bất kì vấn đề nào liên quan đến mất cân bằng nội tiết tố nữ, các bạn hãy liên lạc với chúng tôi qua số hotline 1800 1190 (miễn phí cước gọi) hoặc để lại bình luận! Đội ngũ chuyên gia sẽ tư vấn và giải đáp thắc mắc cho bạn cụ thể nhất.