Sự thật về Estrogen – Hormone quan trọng nhất với phụ nữ

Trong cơ thể của một người phụ nữ có rất nhiều hormone, mỗi loại lại có nhiệm vụ và vai trò khác nhau, tuy nhiên có một loại hormone quan trọng nhất và được coi như mầm sống không thể thiếu, đóng vai trò quyết định và duy trì những đặc điểm sinh lý, sắc đẹp và sức khoẻ cho riêng phái đẹp, đó chính là nội tiết tố nữ estrogen.

Estrogen là gì?

Estrogen là một nhóm gồm các hợp chất steroid, gồm: 17β estradiol (E2), estron (E1) và estriol (E3).

Trong các loại estrogen này, 17β estradiol được cơ thể sản sinh ra với số lượng nhiều nhất đồng thời cũng có tác dụng sinh học mạnh nhất. Tác dụng của 17β estradiol cao gấp 12 lần so với estron, cao gấp 80 lần so với estriol. Do đó estradiol là thành phần chính tạo nên tác dụng của estrogen. Estriol có tác dụng sinh học yếu nhất, nó là dạng chuyển hoá của 17β estradiol và estron.

Trong máu, estrogen tồn tại dưới 3 dạng: tự do (cơ thể sử dụng), gắn protein (để vận chuyển) và liên hợp (để đào thải).

Estrogen được tạo ra chủ yếu ở buồng trứng (nang trứng và thể vàng) và nhau thai trong thai kỳ. Nồng độ estrogen ở phụ nữ thường dao động từ 50 – 400 pg/ml.

Hormone này ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt, sinh lý, làn da và sức khỏe tổng thể của phụ nữ.

Vai trò của nội tiết tố nữ estrogen

Tạo nên đặc tính riêng chỉ có ở phái nữ

Estrogen giúp hình thành những nét mềm mại của phụ nữ như:

• Dáng vóc uyển chuyển, vai nhỏ – hông nở, mỡ phân bổ ở ngực và mông.
• Da mịn màng nhờ giữ nước và mỡ dưới da.
• Giọng nói cao, ít lông cơ thể nhưng tóc mọc nhiều.

Làm cơ thể phát triển những tính chất sinh dục ở phụ nữ

Estrogen hỗ trợ:

• Mọc lông nách – lông mu.
• Ngực phát triển, tăng ống sữa và mô mỡ.
• Tử cung, âm đạo và cơ quan sinh dục ngoài hoàn thiện.
• Duy trì môi trường âm đạo có tính axit để chống viêm nhiễm.
• Tạo kinh nguyệt khi phối hợp cùng progesterone.

Duy trì ham muốn và khả năng tình dục

Estrogen giúp âm đạo bôi trơn, tăng khoái cảm, thúc đẩy ham muốn và hỗ trợ thụ thai. Nồng độ estrogen cao nhất trước rụng trứng – cũng là thời điểm phụ nữ có nhu cầu tình dục mạnh nhất.

Bảo vệ tim mạch

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng estrogen ảnh hưởng đến hầu hết mọi mô và hệ cơ quan, bao gồm cả tim và mạch máu. Tác dụng được biết đến của estrogen trên hệ thống tim mạch bao gồm:

• Tăng HDL (cholesterol tốt), giảm LDL (cholesterol xấu).
• Giãn mạch, tăng lưu thông máu.
• Giảm tổn thương thành mạch, từ đó hạn chế nguy cơ bệnh tim.

Bảo vệ khung xương

Estrogen đóng vai trò quan trọng trong hình thành và duy trì mật độ xương, ngăn loãng xương, đặc biệt sau tuổi 30–40 khi hormone giảm dần.

Ảnh hưởng tới sức khỏe tâm thần

Estrogen đóng một vai trò quan trọng với sức khỏe tâm thần của phụ nữ. Nó tham gia vào một số quá trình như:

• Tăng serotonin (hormone hạnh phúc).
• Điều hòa endorphin, giúp giảm đau – giảm stress.
• Bảo vệ tế bào thần kinh.

Khi estrogen giảm, phụ nữ dễ cáu gắt, lo âu, suy giảm trí nhớ, thậm chí trầm cảm — thường gặp ở giai đoạn mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh – mãn kinh.

Duy trì vẻ đẹp làn da

Estrogen có vai trò rất quan trọng trong việc duy trì vẻ đẹp làn da:

• Chúng kích thích sản xuất collagen dưới da, khiến da luôn căng bóng, đàn hồi;
• Giúp tăng độ dày của da;
• Cải thiện việc cung cấp máu cho da, giúp da hồng hào, khỏe mạnh;
• Duy trì độ ẩm làn da.
• Hỗ trợ ngăn ngừa da lão hóa sớm, nám da do nội tiết tố.

Tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa

Estrogen giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày – ruột, điều tiết axit và ngăn viêm loét. Hormone giảm sẽ làm tăng cortisol (hormone stress), khiến tiêu hóa chậm và dễ táo bón.

Estrogen và mụn trứng cá

Ngoài các vai trò trên, estrogen còn khiến các tuyến nhờn ở da tiết ra nhiều dịch hơn, vì thế chất nhờn ở da loãng hơn, từ đó có tác dụng chống lại mụn trứng cá.

Ở những phụ nữ bị mụn trứng cá, người ta nhận thấy sự gia tăng các hormone androgen (các hormone nam) và sự sụt giảm nồng độ estrogen.

Nồng độ estrogen có mãi cân bằng không?

Câu trả lời là KHÔNG.

Câu trả lời là không. Nồng độ estrogen của phụ nữ thay đổi liên tục trong suốt cuộc đời – từ tuổi dậy thì, sinh nở cho đến giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh. Sự thay đổi này có thể nhẹ và ít ảnh hưởng, nhưng cũng có thể gây ra hàng loạt rối loạn khó chịu, thậm chí làm tăng nguy cơ bệnh lý.

Estrogen có thể tăng hoặc giảm do nhiều yếu tố:

• Thay đổi sinh lý tự nhiên: dậy thì, mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh – mãn kinh.
• Bệnh lý nội tiết và sinh sản: u buồng trứng, bệnh tuyến giáp, bệnh gan, cắt tử cung,…
• Điều trị y khoa: hóa trị, sử dụng một số loại thuốc, liệu pháp hormone (HRT).
• Lối sống không lành mạnh: ăn uống kém, thiếu ngủ, stress kéo dài.
• Sản phẩm hóa mỹ phẩm chứa paraben, phthalates, phenoxyethanol,… có hoạt tính giống estrogen.
• Rối loạn tiêu hóa: hệ vi sinh đường ruột chuyển hóa estrogen bất thường.
• Thừa cân – béo phì: mỡ thừa làm tăng sản xuất estrogen ngoại biên.
• Tập luyện cường độ cao kéo dài (thường gặp ở vận động viên).
• Yếu tố di truyền.

Các vấn đề thường gặp với estrogen

Suy giảm estrogen

Suy giảm estrogen xảy ra khi nồng độ hormone thấp hơn mức cơ thể cần, dẫn đến nhiều ảnh hưởng rõ rệt tới sức khỏe và sắc đẹp của phụ nữ:

• Nhan sắc xuống cấp: Da khô, kém đàn hồi, nhanh xuất hiện nếp nhăn, nám – đồi mồi nhiều hơn. Tóc khô xơ, dễ rụng; móng tay chân giòn yếu.
• Thay đổi hình thể: Vòng 1 kém săn chắc, dễ chảy xệ; mỡ tích nhiều ở bụng khiến vóc dáng mất cân đối.
• Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ thất thường, lượng kinh thay đổi.
• Giảm ham muốn – khô hạn: Âm đạo khô, đau rát khi quan hệ, gây khó khăn trong chuyện vợ chồng.
• Khó thụ thai: Ảnh hưởng khả năng rụng trứng, làm tổ và nuôi dưỡng thai.
• Sức khỏe giảm: Tăng nguy cơ bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường và một số bệnh lý nguy hiểm khác.

Thừa estrogen

Thừa estrogen xảy ra khi nồng độ hormone vượt quá mức cần thiết. Tình trạng này cũng gây ra nhiều rối loạn trong cơ thể, bao gồm:

• Tăng cân, đặc biệt vùng hông – eo.
• Rối loạn kinh nguyệt: chu kỳ không đều, PMS nặng, rong kinh, cường kinh… (rất phổ biến ở phụ nữ tiền mãn kinh).
• Đầy hơi, tay chân lạnh, khó ngủ, mệt mỏi.
• Rụng tóc – đau đầu – trí nhớ giảm.
• Giảm ham muốn tình dục.
• U xơ tử cung hoặc vú sưng, kém săn chắc.
• Dễ hình thành cục máu đông, ảnh hưởng sức khỏe tổng thể.

Cân bằng estrogen như thế nào?

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ là một trong những yếu tố quan trọng nhất để cân bằng nội tiết tố. Vì thế, bạn hãy cố gắng ngủ đủ giấc và học cách xây dựng cho mình một giấc ngủ chất lượng.

Ăn uống lành mạnh

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cân bằng hormone. Các vitamin và khoáng chất từ thực phẩm giúp cơ thể phân giải estrogen dư thừa hoặc cải thiện tình trạng thiếu hụt estrogen.

Hãy ăn đa dạng các nhóm thực phẩm, tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc, các loại hạt và quả hạch để hỗ trợ ổn định nồng độ estrogen.

Hạn chế căng thẳng

Nhiều nghiên cứu cho thấy căng thẳng làm tăng adrenaline và cortisol – hai hormone có thể phá vỡ sự cân bằng nội tiết, khiến estrogen suy giảm mạnh.

Để ổn định estrogen, bạn hãy chủ động giảm stress bằng những hoạt động thư giãn như nghe nhạc, thiền, yoga, đọc sách, làm vườn hoặc bất cứ điều gì khiến bạn cảm thấy thoải mái.

Vận động thể chất thường xuyên

Thể dục thể thao giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và làm hệ thống nội tiết hoạt động ổn định hơn. Một nghiên cứu trên tạp chí Sports nói rằng, ngay cả những buổi tập thể dục ngắn cũng giúp điều chỉnh hormone estrogen.

Bạn hãy chọn cho mình một bộ môn yêu thích và tập luyện nó thường xuyên nhé!

Bỏ thuốc lá

Khói thuốc lá làm giảm estrogen, tăng cortisol, gây mãn kinh sớm và tăng nguy cơ loãng xương. Vì vậy, nếu bạn đang hút thuốc, hãy cố gắng từ bỏ để bảo vệ sức khỏe và cân bằng nội tiết tố.

Lựa chọn cẩn thận các sản phẩm làm đẹp

Một số sản phẩm cá nhân như mỹ phẩm, kem dưỡng, dầu gội, sữa tắm… có thể chứa paraben, phthalates, phenoxyethanol – những chất bắt chước estrogen và gây rối loạn nội tiết.

Hãy chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đọc kỹ thành phần và tránh xa các sản phẩm có hóa chất gây rối loạn hormone.

Điều trị y tế

hi các triệu chứng rối loạn nội tiết tố estrogen ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe và sinh hoạt, bạn nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị. Hãy chuẩn bị mô tả chi tiết triệu chứng, thời điểm xuất hiện và mang theo danh sách các thuốc – vitamin – thực phẩm bổ sung bạn đang dùng.

Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Các hướng điều trị thường gồm:

• Liệu pháp estrogen: Áp dụng khi có các triệu chứng khó chịu trong giai đoạn mãn kinh.
• Estrogen âm đạo: Giúp cải thiện khô rát âm đạo, đau khi quan hệ.
• Biện pháp tránh thai nội tiết: Hỗ trợ điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt, phù hợp với người đang cố gắng mang thai hoặc có rối loạn kinh.
• Thuốc chống androgen: Giảm các biểu hiện như rụng tóc, mọc lông mặt, mụn trứng cá.
• Flibanserin (Addyi) & Bremelanotide (Vyleesi): Hai thuốc được FDA phê duyệt cho phụ nữ tiền mãn kinh bị suy giảm ham muốn.
• Eflornithine (Vaniqa): Kem bôi theo toa giúp giảm tình trạng lông mặt mọc quá mức.

Kết luận

Estrogen là nội tiết tố đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì vẻ đẹp, sức khỏe và sinh lý của người phụ nữ. Việc mất cân bằng estrogen (suy giảm hoặc tăng cao) có thể gây ra những tác động tiêu cực lên sức khỏe thể chất và tinh thần. Vì thế, là phụ nữ, bạn cần trang bị cho mình những kiến thức đúng đắn để hiểu chính xác về hormone quan trọng này, đồng thời giúp nó luôn cân bằng ổn định để bảo vệ sức khỏe bản thân.

"Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Vui lòng liên hệ Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn cụ thể."