Sự thật về Estrogen – Hormone quan trọng nhất với phụ nữ

Trong cơ thể của một người phụ nữ có rất nhiều hormone, mỗi loại lại có nhiệm vụ và vai trò khác nhau, tuy nhiên có một loại hormone quan trọng nhất và được coi như mầm sống không thể thiếu, đóng vai trò quyết định và duy trì những đặc điểm sinh lý, sắc đẹp và sức khoẻ cho riêng phái đẹp, đó chính là nội tiết tố nữ estrogen.

Estrogen là gì?

Estrogen là một nhóm gồm các hợp chất steroid, gồm: 17β estradiol (E2), estron (E1) và estriol (E3).

Trong các loại estrogen này, 17β estradiol được cơ thể sản sinh ra với số lượng nhiều nhất đồng thời cũng có tác dụng sinh học mạnh nhất. Tác dụng của 17β estradiol cao gấp 12 lần so với estron, cao gấp 80 lần so với estriol. Do đó estradiol là thành phần chính tạo nên tác dụng của estrogen. Estriol có tác dụng sinh học yếu nhất, nó là dạng chuyển hoá của 17β estradiol và estron.

Estrogen khi ở trong máu sẽ lưu hành dưới 3 dạng là dạng tự do (để hoạt động), dạng gắn với một protein (để lưu hành trong máu) và cuối cùng là dạng liên hợp (để thải ra ngoài).

Các cơ quan tham gia vào quá trình sản sinh estrogen bao gồm tế bào vỏ trong và tế bào hạt của nang noãn (nang trứng), thể vàng (hoàng thể) và nhau thai. Các bộ phận này đều nằm ở buồng trứng, chỉ riêng nhau thai có ở tử cung trong thời kỳ người phụ nữ mang thai.

Phụ nữ thường có hàm lượng nồng độ Estrogen dao động trong khoảng 50 pg/ml – 400 pg/ml.

Estrogen là một trong hai hormone giới tính chính ở phụ nữ, cùng với progesterone.

Vai trò của nội tiết tố nữ estrogen

Tạo nên đặc tính riêng chỉ có ở phái nữ

Tác dụng của hormone estrogen trong việc tạo nên những đặc điểm phái tính thứ cấp ở phụ nữ, bao gồm:

• Giúp thể phụ nữ mềm mại, uyển chuyển, vai nhỏ, hông to, có mỡ ở ngực và mông;
• Giúp giữ một lượng nước và mỡ ở dưới da để làn da của chị em phụ nữ luôn mềm mại và hồng hào.
• Làm thanh quản của phụ nữ vẫn theo tỷ lệ như lúc chưa dậy thì vì thế giọng nói của nữ giới vẫn giữ được tần số cao chứ không bị trầm hoặc ồm ồm như nam giới;
• Khiến cơ thể phụ nữ có ít lông hơn nhưng tóc lại mọc nhiều hơn đàn ông;

Làm cơ thể phát triển những tính chất sinh dục ở phụ nữ

• Mọc lông nách, lông mu;
• Ngực phát triển, tăng sinh các ống sữa và phát triển các mô mỡ nên làm tăng kích thước và săn chắc vòng ngực;
• Giúp phát triển các ống dẫn ở tuyến vú. Đây chính là nguyên nhân khiến cho tuyến vú của người phụ nữ nở to hơn khi bước vào giai đoạn dậy thì. Vì thế, chúng còn được gọi là hormone tăng trưởng của tuyến vú. Chúng cũng khiến cho quầng vú sậm màu hơn khi người phụ nữ bắt đầu dậy thì;
• Làm cho tử cung, âm đạo, bộ phận sinh dục ngoài phát triển. Làm cho môi trường âm đạo luôn luôn ở trạng thái axit, chống vi khuẩn xâm nhập và viêm nhiễm.
• Giúp niêm mạc tử cung phát triển và kết hợp với progesterone thành kinh nguyệt.

Duy trì ham muốn và khả năng tình dục

Khi nồng độ estrogen đủ thì việc đạt được khoái cảm ở phụ nữ rất dễ dàng, nó giúp âm đạo được bôi trơn và mở rộng. Ngoài ra, nó còn giúp duy trì ham muốn tình dục và tăng khả năng thụ thai.

Nữ giới thường ở đỉnh điểm của ham muốn tình dục là ngay trước khi rụng trứng, đây chính là thời điểm mà nồng độ estrogen tăng cao.

Bảo vệ tim mạch

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng estrogen ảnh hưởng đến hầu hết mọi mô và hệ cơ quan, bao gồm cả tim và mạch máu. Tác dụng được biết đến của estrogen trên hệ thống tim mạch bao gồm:

• Tăng cholesterol HDL (loại tốt);
• Giảm cholesterol LDL (loại xấu);
• Thư giãn và làm giãn mạch máu để lưu thông máu tốt hơn;
• Hấp thụ các gốc tự do, các hạt xuất hiện tự nhiên trong máu có thể làm hỏng động mạch hoặc các mô;
• Hạn chế bệnh tim mạch ở phụ nữ;

Bảo vệ khung xương

Estrogen giúp phụ nữ hình thành khung xương và bảo vệ cho khung xương luôn chắc khỏe.

Ở tuổi dậy thì, estrogen giúp xương phát triển, kích thích sự hình thành xương. Cuối tuổi dậy thì, estrogen đóng các biểu mô xương, khiến cho sự phát triển tuyến tính chấm dứt và duy trì sức khỏe xương trong suốt những năm sinh sản, hạn chế xương tái hấp thu và bảo tồn sức mạnh của xương.

Ảnh hưởng tới sức khỏe tâm thần

Estrogen đóng một vai trò quan trọng với sức khỏe tâm thần của phụ nữ. Nó tham gia vào một số quá trình như:

• Làm tăng serotonin và số lượng thụ thể serotonin trong não (serotonin giúp cân bằng tâm trạng);
• Điều chỉnh nồng độ endorphin – một chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng tạo cảm xúc tích cực, cải thiện tâm trạng, giảm đau trong não;
• Bảo vệ dây thần kinh khỏi tổn thương, và kích thích sự phát triển thần kinh.

Chính vì thế, khi nồng độ estrogen suy giảm, sức khỏe tâm thần của nữ giới bị ảnh hưởng đáng kể. Họ trở nên cáu gắt, hay giận dỗi, tâm trạng thất thường, lo lắng, mất tập trung, mất khả năng ghi nhớ, thậm chí nhiều người còn dẫn tới trầm cảm.

Điều này được nhận thấy rõ rệt khi phụ nữ mang thai, sau sinh, gần mãn kinh và mãn kinh.

Duy trì vẻ đẹp làn da

Estrogen có vai trò rất quan trọng trong việc duy trì vẻ đẹp làn da:

• Chúng kích thích sản xuất collagen dưới da, khiến da luôn căng bóng, đàn hồi;
• Giúp tăng độ dày của da;
• Cải thiện việc cung cấp máu cho da, giúp da hồng hào, khỏe mạnh;
• Duy trì độ ẩm làn da.
• Hỗ trợ ngăn ngừa da lão hóa sớm, nám da do nội tiết tố.

Tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa

Nhiều nghiên cứu chứng minh rằng, estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng hàng rào niêm mạc của đường tiêu hóa. Estrogen điều chỉnh bài tiết axit bazơ và bài tiết bicarbonate tá tràng, từ đó bảo vệ hệ tiêu hóa, làm giảm nguy cơ bị viêm loét dạ dày.

Estrogen cũng chịu trách nhiệm giữ mức cortisol thấp. Cortisol là một hormone liên quan đến căng thẳng. Khi estrogen giảm, nồng độ cortisol tăng. Điều này làm chậm quá trình tiêu hóa, thực phẩm cần nhiều thời gian hơn để bị phá vỡ, dẫn tới nguy cơ bị táo bón.

Estrogen và mụn trứng cá

Ngoài các vai trò trên, estrogen còn khiến các tuyến nhờn ở da tiết ra nhiều dịch hơn, vì thế chất nhờn ở da loãng hơn, từ đó có tác dụng chống lại mụn trứng cá.

Ở những phụ nữ bị mụn trứng cá, người ta nhận thấy sự gia tăng các hormone androgen (các hormone nam) và sự sụt giảm nồng độ estrogen.

Nồng độ estrogen có mãi cân bằng không?

Câu trả lời là KHÔNG.

Trong suốt cuộc đời người phụ nữ, nồng độ estrogen sẽ luôn luôn thay đổi. Chúng có thể tăng lên hoặc giảm xuống, gây ra một tình trạng được gọi chung là rối loạn nội tiết tố nữ. Sự thay đổi nồng độ này diễn ra từ khi bạn còn trẻ đến tận lúc bạn về già. Ở một số người, sự thay đổi này không ảnh hưởng và tác động nhiều đến họ, nhưng ở những trường hợp khác, thay đổi nồng độ estrogen có thể gây ra một loạt những khó chịu từ bên ngoài vào bên trong và làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý.

Nguyên nhân gây thay đổi nồng độ estrogen có thể là do:

• Các giai đoạn tự nhiên của cuộc đời: tuổi dậy thì, mang thai, sinh con, tiền mãn kinh – mãn kinh;
• Mắc một số bệnh làm ảnh hưởng tới hệ thống nội tiết: U buồng trứng, mắc các bệnh về gan, cắt tử cung, bệnh tuyến giáp…;
• Hóa trị liệu;
• Chế độ ăn uống không lành mạnh;
• Ngủ không đủ giấc;
• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc cá nhân (mỹ phẩm, kem dưỡng da, dầu gội, xà phòng, kem đánh răng,…) có chứa paraben, phenoxyethanol, phthalates và các hợp chất khác có hoạt tính estrogen;
• Di truyền;
• Do sử dụng thuốc;
• Rối loạn tiêu hóa khiến hệ vi sinh vật đường ruột chuyển hóa estrogen một cách bất hợp lý;
• Thừa cân, béo phì;
• Sử dụng liệu pháp HRT;
• Căng thẳng, stress kéo dài;
• Thể dục với cường độ cao trong thời gian dài (thường gặp ở các vận động viên chuyên nghiệp);
• .v.v.

Các vấn đề thường gặp với estrogen

Suy giảm estrogen

Suy giảm nội tiết tố estrogen là tình trạng nồng độ estrogen thấp hơn so với mức bình thường mà cơ thể cần. Suy giảm hormone sinh dục nữ gây nhiều hậu quả nghiêm trọng cho chị em như:

– Nhan sắc xuống cấp. Làn da sẽ trở lên khô ráp, đàn hồi kém. Nếp nhăn xuất hiện ngày càng nhiều, da bị chảy xệ. Trên bề mặt da cũng xuất hiện các vết nám, vết đồi mồi. Móng tay chân ngày càng xấu, giòn và dễ gãy hơn. Tóc cũng bị khô, xơ chẻ ngọn và rụng nhiều hơn.

– Hình thể kém hấp dẫn. Vòng 1 của chị em trở lên kém săn chắc, bèo nhèo và chảy xệ. Mỡ thừa tập trung nhiều ở vùng bụng làm tăng kích thước vòng eo.

– Kinh nguyệt có chu kỳ thất thường.

– Ham muốn suy giảm, âm đạo bị khô, đau rát khi quan hệ, khiến cho chị em ngại gần gũi với bạn tình của mình, gây ảnh hưởng đến tình cảm vợ chồng và hạnh phúc gia đình.

– Thụ thai, nuôi dưỡng bào thai cũng gặp khó khăn hơn rất nhiều.

– Sức khoẻ giảm sút. Khi hormone sinh dục nữ suy giảm, chị em sẽ gặp các vấn đề liên quan đến sức khoẻ, tăng nguy cơ mắc các bệnh như tim mạch, huyết áp, đái tháo đường, ung thư…

Thừa estrogen

Thừa estrogen là tình trạng mà nồng độ estrogen vượt qua mức bình thường. Nó cũng gây ra một loạt vấn đề với sức khỏe, như:

• Dẫn đến tăng cân, đặc biệt là quanh hông và eo;
• Gây ra vấn đề kinh nguyệt, chẳng hạn như: chu kì kinh không đều, gây ra hội chứng tiền kinh nguyệt PMS, rong kinh, cường kinh,… Đây cũng là một nguyên nhân gây hiện tượng rong kinh tuổi tiền mãn kinh ở phụ nữ.
• Đầy hơi;
• Tay chân lạnh;
• Khó ngủ;
• Mệt mỏi;
• Rụng tóc;
• Đau đầu;
• Suy giảm ham muốn tình dục;
• Trí nhớ kém;
• U xơ tử cung;
• Vú sưng, kém săn chắc;
• Có các cục máu đông;
• .v.v.

Cân bằng estrogen như thế nào?

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ là một trong những yếu tố quan trọng nhất để cân bằng nội tiết tố. Vì thế, bạn hãy cố gắng ngủ đủ giấc và học cách xây dựng cho mình một giấc ngủ chất lượng.

Ăn uống lành mạnh

Chế độ ăn uống là chìa khóa để giữ cho mức độ hormone cân bằng. Các vitamin và khoáng chất lành mạnh có thể thúc đẩy sự phân hủy và loại bỏ estrogen dư thừa hoặc cải thiện thiếu hụt estrogen để duy trì sự cân bằng hợp lý.

Hãy ăn một cách cân bằng giữa các nhóm thức ăn, đồng thời chú ý ăn nhiều rau, các loại quả hạch, ngũ cốc, trái cây và các loại hạt để giữ mức estrogen của bạn ổn định.

Hạn chế căng thẳng

Một nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa căng thẳng và nồng độ hormone estrogen.

Stress, căng thẳng dẫn đến sự gia tăng adrenaline và cortisol. Nếu mức độ của các hormone này quá cao, nó có thể phá vỡ sự cân bằng hormone tổng thể và làm suy giảm trầm trọng hormone estrogen.

Vì thế, để mức độ estrogen ổn định, cân bằng, bạn hãy tìm cách hạn chế căng thẳng. Một số gợi ý của chúng tôi là: nghe nhạc, thiền, yoga, đọc sách, làm vườn, trồng cây, thể dục thể thao hoặc làm bất cứ điều gì khiến bạn thoải mái, thích thú.

Vận động thể chất thường xuyên

Thể dục thể thao giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và làm hệ thống nội tiết hoạt động ổn định hơn. Một nghiên cứu trên tạp chí Sports nói rằng, ngay cả những buổi tập thể dục ngắn cũng giúp điều chỉnh hormone estrogen.

Bạn hãy chọn cho mình một bộ môn yêu thích và tập luyện nó thường xuyên nhé!

Bỏ thuốc lá

Theo một nghiên cứu trên Tạp chí Y học tổng hợp quốc tế, khói thuốc lá có thể làm suy giảm nồng độ hormone estrogen và làm tăng mức độ hormone cortisol. Ngoài ra, hút thuốc là còn làm phụ nữ bị mãn kinh sớm và tăng nguy cơ gãy xương do loãng xương.

Vậy nên, hãy bỏ thuốc lá nếu bạn đang sử dụng chúng.

Lựa chọn cẩn thận các sản phẩm làm đẹp

Như ta đã nói ở trên, Sử dụng các sản phẩm chăm sóc cá nhân (mỹ phẩm, kem dưỡng da, dầu gội, xà phòng, kem đánh răng,…) có chứa paraben, phenoxyethanol, phthalates và các hợp chất khác có hoạt tính estrogen có thể làm bạn bị dư thừa estrogen. Bởi các chất này có thể bắt chước hormone estrogen và gây rối loạn chức năng của hệ thống nội tiết.

Vì thế, hãy lựa chọn thật cẩn thận các sản phẩm cá nhân, làm đẹp. Xem kỹ thành phần và tuyệt đối tránh các sản phẩm không rõ nguồn gốc.

Điều trị y tế

Khi các triệu chứng rối loạn nội tiết tố estrogen ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống và sức khỏe của bản thân, bạn nên đi khám để được bác sĩ kiểm tra và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Trước khi gặp bác sĩ, bạn hãy chuẩn bị để mô tả chính xác các triệu chứng của mình và thời gian mà chúng xảy ra. Đồng thời theo một danh sách tất cả các loại thuốc, vitamin và chất bổ sung mà bạn hiện đang dùng.

Tùy thuộc vào các triệu chứng của bạn, bác sĩ có thể đề nghị một hoặc nhiều xét nghiệm chẩn đoán. Sau khi khám và làm xong các xét nghiệm kiểm tra cần thiết, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Các lựa chọn điều trị rối loạn estrogen gồm:

Liệu pháp estrogen. Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng khó chịu của thời kỳ mãn kinh.

Estrogen âm đạo. Nếu bạn đang bị khô âm đạo hoặc đau khi quan hệ tình dục.

Kiểm soát sinh sản nội tiết tố. Nếu bạn đang cố gắng mang thai, kiểm soát sinh sản nội tiết tố có thể giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Các loại kiểm soát sinh sản nội tiết bao gồm: thuốc tránh thai, miếng dán tránh thai, vòng âm đạo, dụng cụ tử cung,…

Thuốc chống androgen. Dùng để ngăn chặn tác dụng của androgen, như: rụng tóc, lông mọc trên mặt, mụn trứng cá,…

Flibanserin (Addyi) và brasheranotide (Vyleesi). Addyi và Vyleesi là những loại thuốc duy nhất được FDA phê chuẩn để điều trị suy giảm ham muốn ở phụ nữ tiền mãn kinh.

Eflornithine (Vaniqa). Đây là một loại kem bôi theo toa được thiết kế đặc biệt cho chứng lông mọc quá mức trên mặt ở phụ nữ.

Tham khảo: Thuốc bổ sung estrogen tốt nhất cho phụ nữ

Kết luận

Estrogen là nội tiết tố đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì vẻ đẹp, sức khỏe và sinh lý của người phụ nữ. Việc mất cân bằng estrogen (suy giảm hoặc tăng cao) có thể gây ra những tác động tiêu cực lên sức khỏe thể chất và tinh thần. Vì thế, là phụ nữ, bạn cần trang bị cho mình những kiến thức đúng đắn để hiểu chính xác về hormone quan trọng này, đồng thời giúp nó luôn cân bằng ổn định để bảo vệ sức khỏe bản thân.