Teo âm đạo do suy giảm nội tiết tố nữ – Những điều cần biết

Teo âm đạo do suy giảm nội tiết tố nữ là tình trạng thầm lặng nhưng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh lý, tâm lý và hạnh phúc gia đình của nhiều phụ nữ, đặc biệt ở giai đoạn sau sinh, tiền mãn kinh – mãn kinh. Hiểu đúng nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị sẽ giúp chị em chủ động cải thiện chất lượng cuộc sống và giữ gìn sự tự tin, thoải mái trong sinh hoạt hàng ngày.

Teo âm đạo là gì?

Teo âm đạo (atrophic vaginitis) là tình trạng niêm mạc âm đạo mỏng đi, kém đàn hồi, giảm tiết dịch nhờn, khiến âm đạo trở nên khô, dễ tổn thương và đau rát. Nguyên nhân chủ yếu là do suy giảm nội tiết tố nữ estrogen.

Vì sao suy giảm nội tiết gây teo âm đạo?

Nội tiết tố nữ estrogen giữ vai trò then chốt trong việc duy trì cấu trúc và chức năng của âm đạo. Khi nồng độ estrogen suy giảm, đặc biệt ở giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh, âm đạo sẽ xảy ra hàng loạt thay đổi bất lợi.

Cụ thể:

• Niêm mạc âm đạo mỏng và yếu hơn: Estrogen giúp kích thích tế bào niêm mạc phát triển. Khi thiếu hụt hormone này, lớp niêm mạc trở nên mỏng, dễ trầy xước và viêm nhiễm.
• Giảm tiết dịch nhờn tự nhiên: Estrogen có vai trò duy trì độ ẩm và khả năng bôi trơn của âm đạo. Khi suy giảm, âm đạo trở nên khô rát, gây đau khi quan hệ.
• Giảm độ đàn hồi và lưu thông máu: Thiếu estrogen khiến lượng máu nuôi dưỡng vùng kín giảm, làm âm đạo kém đàn hồi, dễ co rút và gây cảm giác châm chích, khó chịu.
• Mất cân bằng môi trường âm đạo: Estrogen giúp duy trì độ axit tự nhiên để bảo vệ âm đạo. Khi hormone suy giảm, môi trường âm đạo dễ bị mất cân bằng, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

Chính những thay đổi này khiến âm đạo dần teo nhỏ, khô hạn, kém đàn hồi, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày và đời sống tình dục của phụ nữ nếu không được cải thiện kịp thời

Triệu chứng teo âm đạo

Thông thường, khi bị teo âm đạo, bạn có thể gặp phải một số triệu chứng dưới đây:

• Khô âm đạo (khoảng 50% phụ nữ gặp phải triệu chứng này)
• Cảm giác ngứa hoặc nóng rát trong âm đạo
• Âm đạo mất màu và có mùi khó chịu
• Dịch âm đạo nhiều
• Khó chịu hoặc đau khi quan hệ tình dục
• Chảy máu nhẹ sau khi giao hợp
• Xuất hiện đốm máu giữa chu kì kinh nguyệt
• Gặp các vấn đề về đường tiết niệu: cảm giác nóng rát khi đi tiểu, tiểu nhiều lần, tiểu không tự chủ (tình trạng giải phóng nước tiểu ngoài ý muốn)
• .v.v.

Chẩn đoán teo âm đạo

Teo âm đạo thường bị bỏ qua do tâm lý e ngại, thực tế chỉ khoảng 7% phụ nữ đi khám ngay khi xuất hiện triệu chứng. Tuy nhiên, việc thăm khám sớm giúp phát hiện và điều trị hiệu quả, tránh biến chứng về sức khỏe và sinh hoạt vợ chồng.

Khi nào nên đi khám?

Bạn nên đến gặp bác sĩ sớm nếu có các dấu hiệu:

• Đau rát khi quan hệ (kể cả đã dùng chất bôi trơn)
• Khô, nóng rát, ngứa âm đạo
• Chảy máu âm đạo bất thường

Dù là vấn đề tế nhị, chị em nên vượt qua cảm giác ngại ngùng để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Quy trình chẩn đoán

Để xác định chính xác tình trạng teo âm đạo và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và đánh giá theo từng bước cụ thể dưới đây:

Khai thác tiền sử sức khỏe:

• Phụ nữ trung niên: đã mãn kinh chưa, có bốc hỏa, mất ngủ, rối loạn cảm xúc không
• Phụ nữ trẻ: đang cho con bú, kinh nguyệt có đều không
• Tiền sử bệnh lý, phẫu thuật, thuốc đang sử dụng

Khám phụ khoa:

• Niêm mạc âm đạo nhợt nhạt, mỏng
• Giảm đàn hồi âm đạo
• Lông mu thưa, cơ quan sinh dục ngoài mỏng
• Có thể phình thành âm đạo

Xét nghiệm cần thiết (nếu có):

• Phết tế bào cổ tử cung
• Đo độ axit âm đạo
• Xét nghiệm máu, nước tiểu

Lưu ý: Với phụ nữ đã mãn kinh có chảy máu sau quan hệ, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết nội mạc tử cung để loại trừ nguy cơ ung thư.

Điều trị

Teo âm đạo có thể được cải thiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, từ thay đổi lối sống đến điều trị y tế. Tùy mức độ triệu chứng và nguyên nhân, bác sĩ sẽ tư vấn hướng điều trị phù hợp.

Biện pháp tự nhiên

Một số thay đổi trong sinh hoạt hằng ngày có thể giúp giảm khô rát và cải thiện sức khỏe âm đạo:

• Bỏ hút thuốc. Bởi hút thuốc làm giảm nồng độ estrogen và làm tăng nguy cơ phát triển teo âm đạo, cũng như nhiều tình trạng sức khỏe khác.
• Duy trì hoạt động tình dục. Hoạt động này làm tăng lưu lượng máu đến bộ phận sinh dục, giúp chúng khỏe mạnh và giữ được độ đàn hồi.
• Tránh các sản phẩm tẩy rửa mạnh. Bạn không nên sử dụng các sản phẩm dung dịch vệ sinh có tính tẩy rửa mạnh bởi nó có thể làm mất cân bằng hệ sinh thái niêm mạc âm đạo, gây kích ứng âm đạo và gây khô.
• Tập thể dục. Tập thể dục thường xuyên và hoạt động thể chất đầy đủ giúp hệ thống nội tiết hoạt động ổn định và cân bằng estrogen.
• Uống đủ nước. Điều này có thể giúp duy trì độ ẩm trong cơ thể và âm đạo.

Ngoài ra, chị em có thế nhờ sự hỗ trợ của các sản phẩm bổ sung nội tiết có nguồn gốc thiên nhiên. Phương pháp này mang lại hiệu quả dài lâu và ít tác dụng phụ, giúp phụ nữ:

• Giảm các triệu chứng: Bốc hỏa, mất ngủ, khô hạn;
• Đẹp da, trẻ hóa cơ thể, săn chắc vòng một;
• Bổ sung và cân bằng nội tiết tố.

Lưu ý: Cần chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được cấp phép lưu hành để đảm bảo an toàn.

Điều trị không kê đơn

ới các triệu chứng nhẹ, có thể sử dụng các sản phẩm hỗ trợ tại chỗ để cải thiện cảm giác khô rát:

• Kem dưỡng ẩm âm đạo: Giúp duy trì độ ẩm lâu dài cho niêm mạc âm đạo.
• Chất bôi trơn gốc nước: Dùng trước khi quan hệ để giảm đau rát. Nên tránh sản phẩm chứa glycerin, chất tạo nhiệt hoặc gốc dầu (có thể gây kích ứng và làm hỏng bao cao su).

Điều trị theo toa

Khi triệu chứng nặng hoặc kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị y tế phù hợp:

• Estrogen tại chỗ: Dạng kem, viên đặt hoặc vòng đặt âm đạo liều thấp
• Liệu pháp hormone toàn thân: Dạng viên uống, miếng dán, gel hoặc xịt
• Thuốc uống Ospemifene
• Thuốc hoặc dụng cụ giãn âm đạo

Xem thêm: Thuốc tăng nội tiết tố nữ estrogen cho phụ nữ

Kết luận

Teo âm đạo là tình trạng do thiếu hụt nội tiết tố estrogen gây ra. Đối với nhiều phụ nữ, teo âm đạo không chỉ khiến sinh hoạt vợ chồng trở thành thảm họa, mà còn dẫn đến các bệnh về đường tiết niệu, âm đạo.

Vì thế, nếu thấy có triệu chứng, bạn nên sớm tới gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.