Tuổi dậy thì là giai đoạn nhiều thay đổi, trong đó estrogen giữ vai trò quyết định đến sự phát triển nữ tính và sức khỏe sinh sản. Vậy làm sao bổ sung estrogen cho tuổi dậy thì đúng cách và an toàn? Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết này.
Mục lục
Vai trò của estrogen với tuổi dậy thì
Ở tuổi dậy thì (8–13 tuổi), nồng độ estrogen trong cơ thể bé gái tăng mạnh, đánh dấu sự thay đổi rõ rệt về thể chất và sinh lý.
Các loại estrogen trong cơ thể nữ giới
- Estrone (E1): sản sinh tại tuyến thượng thận và mô mỡ.
- Estradiol (E2): sản sinh tại buồng trứng, đóng vai trò quan trọng nhất trong tuổi dậy thì.
- Estriol (E3): sản sinh tại nhau thai trong thai kỳ.
Từ khi sinh ra, bé gái đã có một lượng nhỏ estrogen từ mẹ. Nhưng chỉ đến tuổi dậy thì, khi tuyến yên tiết hormone LH và FSH kích thích buồng trứng, estrogen mới tăng rõ rệt, làm xuất hiện những thay đổi đặc trưng. Sau khoảng 2 năm, khi nồng độ đủ cao, kinh nguyệt đầu tiên sẽ xuất hiện.
Ở giai đoạn dậy thì estrogen có vai trò vô cùng quan trọng đặc biệt trong quá trình hình thành và phát triển các đặc điểm thứ cấp của nữ giới, cụ thể là:
- Phát triển đặc điểm nữ tính: khung xương nhỏ nhắn, đường cong cơ thể, ngực phát triển, da mềm mại, giọng nói thay đổi, mọc lông mu và lông nách.
- Hoàn thiện cơ quan sinh sản: giúp tử cung, buồng trứng và các bộ phận sinh sản trưởng thành, chuẩn bị cho khả năng mang thai và sinh con trong tương lai.
☛ Xem đầy đủ: Công dụng estrogen đối với phái nữ
Tuổi dậy thì có bị thiếu hụt estrogen không?
Thiếu hụt estrogen hoàn toàn có thể xảy ra ở tuổi dậy thì và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất, sinh lý của bạn gái.
Nguyên nhân gây thiếu hụt estrogen tuổi dậy thì
Việc sản sinh estrogen rất dễ bị tác động bởi sức khỏe, tâm lý hay môi trường sống. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:
- Bẩm sinh hoặc bệnh lý: buồng trứng, tuyến yên hoạt động kém; giảm tiết hormone LH, FSH.
- Suy dinh dưỡng: thiếu nguyên liệu để tổng hợp estrogen.
- Điều trị y khoa: từng dùng hóa chất, xạ trị gây suy giảm chức năng buồng trứng.
- Di truyền: gia đình có tiền sử rối loạn nội tiết.
- Thay đổi tâm lý, stress: áp lực học tập, gia đình, xã hội ảnh hưởng đến nội tiết.
- Thói quen sinh hoạt: ăn uống kém, ngủ thất thường, ít vận động.
Biểu hiện thiếu hụt estrogen tuổi dậy thì
Khi cơ thể bạn gái bị thiếu hụt estrogen ở tuổi dậy thì, tùy từng tình trạng thiếu hụt có thể gây ra các dấu hiệu khác nhau như:
- Dậy thì muộn: Bạn gái đã đến tuổi nhưng chưa có kinh nguyệt do buồng trứng không sản xuất đủ estrogen.
- Rối loạn kinh nguyệt: Có kinh nhưng chu kỳ không đều, lượng kinh quá ít hoặc quá nhiều.
- Phát triển đặc điểm nữ tính chậm: Vòng một nhỏ, da kém mịn màng, cơ thể thiếu đường cong, giọng nói không trong trẻo.
Cách bổ sung estrogen cho tuổi dậy bằng các loại thực phẩm tự nhiên
Bổ sung thực phẩm giàu estrogen là cách an toàn, hiệu quả giúp bạn gái ở tuổi dậy thì hỗ trợ cân bằng nội tiết tố. Ngoài lượng estrogen cơ thể tự sản xuất, nhiều loại thực phẩm từ tự nhiên cũng chứa estrogen hoặc các hợp chất có khả năng kích thích cơ thể tăng sản sinh hormone này.
Cá hồi
Cá hồi luôn được biết đến là loại thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của cơ thể. Đặc biệt, trong cá hồi chứa một lượng vitamin D dồi dào, đây chính là hoạt chất tự nhiên có tác dụng kích thích buồng trứng tăng cường sản sinh estrogen cho cơ thể.
Hạt vừng
Hạt vừng đã được chứng minh là loại thực phẩm có khả năng bổ sung estrogen thực vật rất an toàn cho cơ thể mà bạn không thể bỏ qua, được biết trong 100g hạt vừng có chứa khoảng 800,8 mcg estrogen thực vật dạng lignans.
Theo một nghiên cứu trên chuột bạch bị thiếu hụt estrogen của Viện Y Tế Quốc gia Mỹ (2014) cho thấy, chỉ sau 2 tháng bổ sung chế độ ăn có dầu vừng tình trạng sức khỏe xương đã được cải thiện do nồng độ estrogen trong cơ thể tăng lên đáng kể.
Rau cải xoăn, bông cải xanh
Các loại rau xanh là một phần không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày, có nhiều loại rau có chứa nguồn phytoestrogen dồi dào mà bạn không thể bỏ qua như:
- Bông cải xanh là là loại thực vật có chứa DIM – hoạt chất có khả năng tác kích thích cơ thể tăng cường sản sinh estrogen nội sinh. Ngoài ra trong bông cải xanh còn chứa nhiều loại vitamin khác như vitamin C, A, K rất cần thiết cho cơ thể trong độ tuổi dậy thì.
- Cải xoăn cũng là một loại rau họ cải rất giàu hoạt chất DIM, không những thế trong 100g cải xoăn có chứa khoảng 133,8 mcg phytoestrogen thực vật có cấu trúc giống với estrogen của cơ thể giúp bổ sung estrogen cho tuổi dậy thì một cách an toàn.
- Ngoài ra còn một số loại rau củ quả chứa estrogen cho bạn lựa chọn như: khoai lang, khoai tây, củ dền, bí đao, bí đỏ, cà rốt.
Các loại trái cây, quả mọng
Estrogen cũng có nhiều trong các loại trái cây đặc biệt là nhóm quả mọng, đây chắc chắn là những loại trái cây yêu thích của nhiều bạn gái, bao gồm:
- Đào: chứa khoảng 64.5 mcg phytoestrogen/100g
- Mận: chứa khoảng 183,5 mcg phytoestrogen/100g
- Mâm sôi: chứa khoảng 47.6 mcg phytoestrogen/100g
- Dưa hấu: chứa khoảng 51,6 mcg phytoestrogen/100g
Chế độ sinh hoạt và luyện tập cần thiết
Để quá trình sản sinh estrogen diễn ra ổn định, bạn gái tuổi dậy thì cần duy trì chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi và vận động hợp lý. Nhiều nghiên cứu cho thấy, thiếu hụt estrogen ở giai đoạn này thường bắt nguồn từ ăn uống thiếu chất và sinh hoạt chưa khoa học.
- Dinh dưỡng đầy đủ: Khẩu phần ăn cần đủ protein (thịt, cá, trứng, sữa), tinh bột, chất béo lành mạnh, cùng vitamin và khoáng chất để đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh ở tuổi dậy thì.
- Ngủ đủ giấc: Ngủ ít nhất 8 tiếng/ngày, nên đi ngủ trước 22h30 để cơ thể tái tạo năng lượng và cân bằng nội tiết tố.
- Giữ tinh thần thoải mái: Chọn trang phục thoải mái, sắp xếp hợp lý giữa học tập và vui chơi để tránh căng thẳng kéo dài.
- Tránh chất kích thích: Không dùng rượu, bia, thuốc lá hay đồ uống gây hại cho sức khỏe.
- Luyện tập thể thao: Tập đều đặn các môn như yoga, đi bộ, đạp xe… giúp cơ thể dẻo dai, lưu thông máu tốt. Tuy nhiên, cần tránh tập luyện quá sức hoặc cường độ quá cao.
Thuốc bổ sung Estrogen cho tuổi dậy thì
Với những trường hợp bạn gái đến tuổi dậy thì mà chưa xuất hiện kinh nguyệt (dậy thì muộn) nên đến gặp bác sĩ để biết rõ hơn về tình trạng mình đang gặp và có phương án điều trị phù hợp.
Trong trường hợp này, sử dụng các loại thực phẩm chứa estrogen để bổ sung estrogen cho tuổi dậy thì thường không đem lại hiệu quả cao, bác sĩ có thể chỉ định bạn sử dụng một số loại thuốc bổ sung estrogen hiệu quả nhanh hơn như:
- Liệu pháp thay thế hoocmon (HRT): sử dụng các loại estrogen tổng hợp để bổ sung estrogen cho cơ thể, liều sử dụng sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp và mức độ đáp ứng của người sử dụng. HRT thường được chỉ định trong một thời gian ngắn với liều thấp vì làm tăng nguy cơ ung thư vú ở nữ giới.
- Một số thuốc bổ sung estrogen khác: dạng viên uống: ogen, Premarin, Estrace; dạng đặt: Estrace vaginal, Estring, Vagifem; dạng gel: Divigel, Elestin Pump, Estrasorb.
Lưu ý khi bổ sung estrogen cho tuổi dậy thì
Ở tuổi dậy thì, cách bổ sung estrogen an toàn và hiệu quả nhất là thông qua chế độ ăn khoa học, đầy đủ dinh dưỡng, kết hợp các thực phẩm giàu estrogen tự nhiên. Đây là phương pháp phù hợp cho mọi bạn gái 12 – 16 tuổi.
Nếu có dấu hiệu dậy thì muộn hoặc bất thường nội tiết, cha mẹ không nên tự ý cho con dùng thuốc bổ sung estrogen. Thay vào đó, cần đưa trẻ đi khám và làm xét nghiệm để bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp.
Khi cần thiết, nên ưu tiên các sản phẩm bổ sung estrogen có nguồn gốc thiên nhiên, vì chúng an toàn hơn với sức khỏe, đồng thời vẫn hỗ trợ cân bằng nội tiết hiệu quả.
Lời kết:
Dậy thì là giai đoạn đặc biệt quan trọng với các bạn nữ, do đó bố mẹ hay chính bản thân bạn nữ nên quan tâm hơn tới thay đổi của bản thân trong giai đoạn này để phát hiện sớm các bất thường và có kế hoạch bổ sung estrogen an toàn và hiệu quả.
