Chị em thường nghĩ rằng bốc hỏa lên mặt là dấu hiệu rõ ràng của thời kỳ mãn kinh, nhưng thực tế không hẳn vậy! Vậy nguyên nhân thật sự của tình trạng này là gì, có nguy hiểm không và làm sao để khắc phục hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
Mục lục
Hiện tượng bốc hỏa lên mặt là gì?
Bốc hỏa lên mặt là cảm giác nóng đột ngột xảy ra chủ yếu ở phần trên cơ thể, đặc biệt là vùng mặt, khiến nhiều người có cảm giác mặt đỏ bừng, nóng rát, đôi khi kèm ra mồ hôi. Ngoài mặt, cơn nóng còn có thể lan xuống cổ, ngực, cánh tay hoặc toàn thân.
Đây là triệu chứng phổ biến ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh, khi nội tiết tố nữ estrogen suy giảm, làm rối loạn trung tâm điều nhiệt của cơ thể.
Tuy nhiên, mãn kinh không phải là nguyên nhân duy nhất dẫn đến hiện tượng này bởi một số bệnh lý khác cũng có thể gây ra chúng. Do đó, chị em hoàn toàn không nên chủ quan khi bị bốc hỏa, điều quan trọng là bạn cần xác định chính xác nguyên nhân gây ra bốc hỏa của mình là gì để có hướng khắc phục chính xác, kịp thời.
Nguyên nhân gây bốc hỏa lên mặt?
Như đã nói ở trên, hiện tượng bốc hỏa lên mặt có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, trong đó phổ biến nhất là do rối loạn nội tiết tố nữ. Tuy nhiên, một số bệnh lý hoặc thuốc điều trị cũng có thể gây ra tình trạng này. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp:
- Rối loạn nội tiết tố estrogen: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, đặc biệt ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh. Khi estrogen suy giảm, vùng dưới đồi – nơi kiểm soát nhiệt độ cơ thể – trở nên nhạy cảm, dễ “hiểu nhầm” rằng cơ thể đang quá nóng. Khi đó, tim đập nhanh, mạch máu giãn nở và tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, gây nóng bừng, đỏ mặt và đổ mồ hôi.
- Bệnh lý tuyến giáp: Khi tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp), lượng hormone tiết ra nhiều khiến trao đổi chất tăng cao, gây bốc hỏa, đánh trống ngực, mất ngủ, sụt cân và bướu cổ. Các triệu chứng này đôi khi dễ nhầm với biểu hiện của tiền mãn kinh.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc điều trị ung thư vú như tamoxifen có thể làm giảm tác dụng của estrogen, gây ra bốc hỏa lên mặt ở hơn 50% người dùng, đặc biệt trong những tháng đầu sử dụng thuốc.
- Hội chứng carcinoid: Đây là nguyên nhân hiếm gặp do khối u carcinoid tiết ra quá nhiều serotonin, gây đỏ bừng và nóng mặt đột ngột, kèm theo khó thở, tiêu chảy, tụt huyết áp. Trường hợp này cần được thăm khám và điều trị y tế sớm.
Các triệu chứng điển hình của bốc hỏa
Dù mỗi người có thể cảm nhận khác nhau, nhưng phần lớn các cơn bốc hỏa đều có những biểu hiện rất đặc trưng. Nếu chú ý lắng nghe cơ thể, bạn sẽ dễ dàng nhận ra các dấu hiệu sau:
- Cảm giác nóng đột ngột: Nhiệt lan nhanh ở phần trên cơ thể như mặt, cổ, ngực hoặc cánh tay, khiến người bệnh cảm thấy bừng bừng khó chịu.
- Tim đập nhanh hoặc loạn nhịp: Nhịp tim tăng lên trong cơn bốc hỏa, làm tăng cảm giác nóng và bức bối.
- Da đỏ hoặc nổi mẩn lấm tấm: Do mạch máu giãn nở, máu dồn lên mặt và cổ khiến da đỏ ửng hoặc xuất hiện đốm đỏ nhỏ.
- Cảm giác lo lắng, mất tự tin: Nhiều chị em cảm thấy căng thẳng hoặc ngại ngùng khi cơn bốc hỏa xảy ra ở nơi đông người.
- Cảm giác ớn lạnh sau đó: Khi cơ thể đổ mồ hôi để hạ nhiệt, bạn có thể thấy rùng mình hoặc lạnh ngay sau cơn nóng.
Thông thường, mỗi cơn bốc hỏa kéo dài từ 30 giây đến 10 phút, nhưng tần suất có thể khác nhau ở từng người – có người gặp vài lần mỗi ngày, có người chỉ bị vài lần mỗi tuần. Một số chị em còn nhận thấy cơn bốc hỏa xuất hiện vào thời điểm nhất định trong ngày, ví dụ như ban đêm hoặc sau khi ăn đồ cay, uống rượu.
Bốc hỏa lên mặt có nguy hiểm không?
Về cơ bản, bốc hỏa lên mặt không phải là tình trạng nguy hiểm, đặc biệt khi nguyên nhân xuất phát từ sự thay đổi nội tiết tố trong giai đoạn tiền mãn kinh hoặc mãn kinh. Tuy nhiên, nếu các cơn bốc hỏa xảy ra thường xuyên, kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt, chị em có thể đối mặt với nhiều hệ lụy đáng chú ý dưới đây:
1. Rối loạn giấc ngủ
Ngay cả khi không có cơn bốc hỏa, nhiều phụ nữ đã cảm thấy khó ngủ trong thời kỳ mãn kinh. Do đó, khi bị cơn bốc hỏa vào ban đêm đánh thức, chị em sẽ càng khó để ngủ lại. Theo thời gian, tình trạng này diễn biến lâu ngày có thể gây mất ngủ mãn tính, từ đó làm rối loạn đồng hồ sinh học và ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều chức năng khác trong cơ thể.
2. Rối loạn tâm lý
Việc lúc nào cũng phải lo lắng không biết khi nào thì cơn bốc hỏa sẽ ập tới, “liệu trông mình có đang đỏ bừng hay nhễ nhại, ướt đẫm không?” sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới tâm lý của chị em. Sự mất tự tin này dẫn đến hệ lụy trong rất nhiều khía cạnh cuộc sống, đặc biệt là trong công việc.
3. Ám ảnh với chuyện chăn gối
Trong khi chuyện vợ chồng là chiếc chìa khóa vàng để giữ lửa hôn nhân thì với những chị em bị bốc hỏa, họ dễ bị thờ ơ hoặc sợ hãi với chuyện chăn gối hơn bao giờ hết. Nguyên nhân là do sự suy giảm nội tiết tố nữ dẫn tới nhiều vấn đề như khô âm đạo, giảm ham muốn, kết hợp với tình trạng bốc hỏa khiến họ dễ rơi vào trạng thái tự ti và không tha thiết gì với sinh hoạt vợ chồng.
4. Tăng nguy cơ với một số vấn đề sức khỏe khác
Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng những phụ nữ bị bốc hỏa nặng tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và loãng xương nhiều hơn những phụ nữ không bị bốc hỏa hoặc bốc hỏa mức độ nhẹ. Đây chính là hệ quả gián tiếp của việc thiếu hụt nội tiết tố nữ nghiêm trọng trong thời kỳ mãn kinh gây ra.
Có thể thấy, tình trạng bốc hỏa lên mặt do mãn kinh tuy không nguy hiểm nhưng chị em cũng cần một chiến lược thông minh để kiểm soát và chung sống lâu dài, nếu không thì nhiều vấn đề về cả thể chất lẫn tâm lý sẽ sớm tìm đến bạn.
Làm gì để đẩy lùi tình trạng bốc hỏa lên mặt?
Để kiểm soát cơn bốc hỏa hiệu quả, điều quan trọng là xác định đúng nguyên nhân.
Chị em nên ghi lại nhật ký triệu chứng – bao gồm thời điểm xảy ra cơn bốc hỏa, loại thực phẩm đã ăn, thuốc đang dùng hay các yếu tố gây căng thẳng trước đó.
Những ghi chép này sẽ giúp bạn nhận ra yếu tố khởi phát, đồng thời hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra giải pháp điều trị phù hợp, giúp giảm tần suất và mức độ bốc hỏa trong thời gian dài.
1. Thay đổi lối sống
Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ sẽ khuyên chị em bắt đầu bằng những thay đổi hành vi và lối sống lành mạnh. Đây là bước đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn bốc hỏa.
- Quản lý căng thẳng: Căng thẳng là yếu tố nguy cơ lớn của cơn bốc hỏa. Hãy dành thời gian thư giãn, đọc sách, nghe nhạc hoặc theo đuổi sở thích cá nhân để giúp tâm trí thoải mái, ổn định cảm xúc và tăng khả năng phục hồi.
- Uống đủ nước: Luôn mang theo chai nước bên mình. Khi cảm thấy nóng bừng, chỉ cần uống vài ngụm nước mát cũng giúp “hạ hỏa” tức thì, đồng thời duy trì cân bằng nhiệt cho cơ thể.
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây: Bổ sung rau xanh đậm (như cải bó xôi, cải thìa, rau bina) và trái cây tươi mỗi ngày giúp thanh nhiệt, ổn định nội tiết và cải thiện trí nhớ. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, thức ăn chứa chất bảo quản hoặc hormone tăng trưởng.
- Tránh chất kích thích: Rượu, bia, cà phê và thuốc lá đều có thể khiến cơn bốc hỏa nghiêm trọng hơn. Việc loại bỏ các chất kích thích không chỉ giúp ổn định hormone mà còn bảo vệ tim mạch, gan và phổi.
- Duy trì thói quen vận động: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày (đi bộ, yoga, đạp xe…) giúp giảm stress, cải thiện giấc ngủ, duy trì cân nặng ổn định và hạn chế bốc hỏa.
- Giữ cơ thể và môi trường mát mẻ: Tránh ở nơi quá nóng, bật quạt hoặc điều hòa để lưu thông không khí. Mặc quần áo thoáng, có thể thay hoặc cởi bớt lớp khi thấy nóng. Khi cơn bốc hỏa xuất hiện, hãy thở sâu, chậm và đều để giúp cơ thể bình tĩnh trở lại.
2. Liệu pháp hormone
Liệu pháp hormone là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để kiểm soát cơn bốc hỏa nghiêm trọng do rối loạn nội tiết tố, đặc biệt ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh.
Phương pháp này bổ sung estrogen để khôi phục sự cân bằng hormone trong cơ thể, từ đó giúp giảm nhanh các triệu chứng như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, mất ngủ hay khô hạn âm đạo.
Thông thường, estrogen được kết hợp cùng progestin nhằm giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung. HRT có thể được sử dụng dưới nhiều dạng: thuốc uống; miếng dán qua da; keo, gel hoặc viên đặt âm đạo…
Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp với HRT. Phụ nữ có tiền sử ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung, bệnh tim mạch, đột quỵ hoặc rối loạn đông máu thường được khuyến cáo không sử dụng.
Vì vậy, trước khi điều trị, bác sĩ sẽ đánh giá kỹ lưỡng tình trạng sức khỏe, độ tuổi và các yếu tố nguy cơ để đưa ra lựa chọn an toàn và hiệu quả nhất cho từng người.
3. Thuốc kê đơn
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kê đơn để giúp kiểm soát cơn bốc hỏa lên mặt, đặc biệt khi người bệnh không thể hoặc không muốn dùng liệu pháp hormone (HRT).
Các thuốc này không được phát triển chuyên biệt cho điều trị bốc hỏa, nhưng đã được chứng minh mang lại hiệu quả giảm triệu chứng đáng kể, bao gồm:
- Gabapentin, Pregabalin: thường dùng trong điều trị co giật hoặc đau thần kinh, nhưng có tác dụng giảm tần suất và cường độ các cơn bốc hỏa.
- Venlafaxine, Fluoxetine, Paroxetine: là thuốc chống trầm cảm nhóm SSRI/SNRI, giúp ổn định thần kinh và cải thiện cảm giác nóng bừng, lo âu, mất ngủ do mãn kinh.
Tuy nhiên, những thuốc này không mang lại hiệu quả nhanh bằng HRT và có thể đi kèm một số tác dụng phụ như: Buồn nôn, táo bón, tăng cân, khô miệng hoặc giảm ham muốn tình dục.
Do đó, chị em chỉ nên sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả điều trị tối ưu.
4. Đẩy lùi bốc hỏa bằng Sâm Nhung Tố Nữ Tuệ Linh
Thuốc hay liệu pháp hormone có thể giúp giảm bốc hỏa nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro, không phù hợp để dùng lâu dài. Nếu chị em muốn tìm giải pháp tự nhiên, an toàn và hiệu quả bền vững, hãy thử Sâm Nhung Tố Nữ Tuệ Linh.
Với Cao khô Sâm tố nữ chứa 17 hoạt chất tương tự estrogen – đặc biệt là Miroestrol và Deoxymiroestrol có hoạt lực mạnh gấp 10.000 lần phytoestrogen trong mầm đậu nành, sản phẩm giúp:
- Giúp giảm nhanh các triệu chứng tiền mãn kinh như bốc hỏa, mất ngủ, da khô nhăn, loãng xương.
- Cải thiện sinh lý rõ rệt như tăng ham muốn, tăng tiết dịch.
- Giúp trẻ hóa làn da và săn chắc ngực.
- Thanh nhiệt mạnh, giải độc, chống bốc hỏa.
Với thành phần gần như 100% từ thảo dược, Sâm Nhung Tố Nữ Tuệ Linh vô cùng an toàn khi sử dụng lâu dài, sản phẩm không hề gây tăng cân và giữ nước như một số thực phẩm được quảng cáo với công dụng tương tự trên thị trường. Do đó, chị em có thể hoàn toàn yên tâm sử dụng sản phẩm.
Tài liệu tham khảo
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hot-flashes/diagnosis-treatment/drc-20352795
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/327481#managing-hot-flashes
