Bốc hỏa là nỗi phiền toái thường gặp ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, gây ra cảm giác nóng bừng, khó chịu. Để giảm thiểu triệu chứng này, nhiều người đã tìm đến Đông y với các bài thuốc cổ truyền hiệu quả. Những bài thuốc này giúp cân bằng âm dương, điều hòa tạng phủ, mang lại sự thoải mái và cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy cùng khám phá những bài thuốc Đông y chữa bốc hỏa để tìm ra giải pháp an toàn cho sức khỏe của bạn.
Mục lục
Hiện tượng bốc hỏa tiền mãn kinh là gì?
Bốc hỏa là một triệu chứng thường gặp ở nữ giới. Chúng không chỉ thấy ở phụ nữ trung niên bước vào độ tuổi mãn kinh mà có thể xuất hiện ở những người trẻ 20 – 30 tuổi.
Bốc hỏa thường bắt đầu bằng cảm giác nóng bừng đột ngột ở phần mặt, cổ và ngực sau đó lan ra toàn bộ cơ thể. Ngoài ra, da của bạn có thể trở nên ửng đỏ hoặc có vài nốt đỏ lấm tấm trên da. Một số chị em còn cảm thấy choáng váng, hồi hộp, tim đập nhanh hoặc ớn lạnh trong cơn bốc hỏa.
Tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn bốc hỏa ở mỗi người là khác nhau. Một số chị em chia sẻ họ chỉ bị bốc hỏa vài lần mỗi tuần, trong khi những người khác lại phải trải qua cảm giác này vài lần một ngày. Trường hợp bốc hỏa xảy ra vào ban đêm sẽ ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ của bạn, góp phần gây ra các vấn đề về trí nhớ, lo lắng và trầm cảm.
☛ Tham khảo thêm tại: Bốc hỏa tiền mãn kinh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Nguyên nhân gây bốc hỏa theo quan điểm Đông y
Trong Đông y, cơ thể con người được điều hòa bởi sự cân bằng giữa âm và dương. Khi sự cân bằng này bị phá vỡ, các hiện tượng như bốc hỏa sẽ xuất hiện. Bốc hỏa không chỉ là hiện tượng nhiệt trong cơ thể tăng cao mà còn liên quan đến sự rối loạn của các tạng phủ quan trọng như can (gan) và thận.
Mất cân bằng âm dương
Theo Đông y, âm và dương là hai yếu tố cơ bản điều hòa mọi hoạt động trong cơ thể. Âm đại diện cho mát mẻ, nuôi dưỡng và yên tĩnh; dương đại diện cho nhiệt, kích thích và hoạt động. Khi âm và dương cân bằng, cơ thể duy trì trạng thái hài hòa, không gặp phải các triệu chứng bất thường. Tuy nhiên, khi âm bị suy giảm hoặc dương thịnh quá mức, hiện tượng “hỏa vượng” sẽ xảy ra, gây ra các triệu chứng bốc hỏa. Đặc biệt ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, âm khí thường suy giảm, dẫn đến dương khí vượt trội, làm xuất hiện tình trạng nóng bừng, đổ mồ hôi và cảm giác khó chịu.
Suy giảm chức năng của các tạng phủ
Các tạng phủ như can (gan) và thận đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng của cơ thể. Can có chức năng điều tiết khí huyết, còn thận giữ vai trò điều hòa âm dương. Khi chức năng của can bị suy giảm, cơ thể sẽ khó điều hòa được khí huyết, dẫn đến tình trạng uất hỏa, khiến cho nhiệt tích tụ bên trong và gây ra bốc hỏa. Tương tự, khi thận khí yếu, âm khí trong cơ thể cũng suy giảm theo, không đủ để chế ngự dương khí, khiến cho nhiệt sinh ra nhiều hơn, dẫn đến hiện tượng bốc hỏa. Sự suy giảm này thường liên quan đến tuổi tác, căng thẳng, và các yếu tố môi trường khác, làm mất cân bằng nội tiết và gây ra nhiều triệu chứng khó chịu.
5 bài thuốc Đông y chữa bốc hỏa an toàn, hiệu quả nhất
Một số phụ nữ có thể sống chung với chứng bốc hỏa mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu tình trạng này đem lại quá nhiều phiền toái cho bạn thì 3 bài thuốc Đông y sau đây có thể là lựa chọn tuyệt vời giúp chị em kiểm soát hiệu quả chứng bốc hỏa tiền mãn kinh.
Bài thuốc “Đơn chi tiêu dao tán”
Đối tượng sử dụng: phụ nữ bị bốc hỏa đau đầu, bốc hỏa vã mồ hôi.
Nguyên liệu: sài hồ 14g, đương quy 20g, bạch thược 20g, bạch truật 12g, bạch linh 14g, chích thảo 10g, đơn bì 14g, chi tử 10g, ngưu tất 12g, sinh khương 12g.
Cách thực hiện: các vị thuốc trên được đem sắc lấy nước uống bằng cách đun thuốc với 3 bát nước cho đến khi cạn còn 1 bát, ngày sắc 1 thang uống 1 lần.
Tác dụng: bổ gan, thanh nhiệt, bổ máu và tốt cho lá lách, giúp trị chứng bốc hỏa đau đầu, mặt đỏ, vã mồ hôi, cơ thể mệt mỏi, kinh nguyệt không đều,…
☛ Lưu ý:
- Nếu tạng người gầy, sắc mặt trắng nhợt hoặc vàng, kinh nguyệt không đều hay thậm chí vô kinh có thể thêm vị thuốc thục địa (20g) hoặc sinh địa (20g), nếu đau tức ngực thêm 10g hương phụ, nếu vai gáy mỏi đau thêm 14g cát căn.
- Những phụ nữ có da xanh mét, tay chân lạnh hay tiêu chảy, đầy bụng, ho nhiều đờm không nên sử dụng bài thuốc này.
- Còn những chị em tỳ thận hư hàn, chân lạnh, đi cầu lỏng, nếu dùng bài thuốc “Đơn chi tiêu dao tán” thì phải bỏ đi hai vị thuốc là đơn bì và chi tử.
Bài thuốc “Tứ vật thang”
Đối tượng sử dụng: phụ nữ hay chóng mặt, đau đầu, người nóng do huyết hư hỏa vượng.
Nguyên liệu: thục địa 30g, đương quy 16g, xuyên khung 14g, bạch thược 20g, cẩu kỷ 14g, cúc hoa 14g, mạch môn 12g, ngũ vị tử 14g, ngưu tất 12g, cam thảo 6g, đại táo 12g, sinh khương 12g.
Cách thực hiện: các vị thuốc được đem sắc lấy nước tương tự như trên, ngày uống 1 thang.
Tác dụng: giúp bổ huyết thanh hỏa, trị đau đầu, chóng mặt, ù tai do huyết hư hỏa vượng.
☛ Lưu ý:
- Trong một số trường hợp, ta có thể gia giảm một vài vị thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất. Ví dụ, nếu tăng huyết áp gia hạ khô thảo 14g; miệng khô khát gia thiên hoa phấn 14g; nếu đau hông sườn thì bỏ cúc hoa và thêm vào bài thuốc 12g sài hồ, 12g bạch truật.
- Chị em không nên sử dụng bài thuốc này nếu bị đau đầu, nghẹt mũi, sổ mũi do cảm lạnh bởi nó sẽ làm cơ thể càng thêm lạnh, không những không trị được bốc hỏa mà còn phản tác dụng.
Bài thuốc “Lục vị hoàn”
Đối tượng sử dụng: người nóng bứt rứt, khó ngủ do thận âm hư hỏa vượng.
Nguyên liệu: thục địa 30g, hoài sơn 18g, sơn thù 14g, đơn bì 16g, phục linh 10g, trạch tả 8g, huyền sâm 12g, ngưu tất 12g, cẩu kỷ 14g, cúc hoa 12g.
Cách thực hiện: mỗi thang thuốc được sắc chung với 3 bát nước đến khi cạn còn 1 bát thì đem uống, mỗi ngày chị em uống 1 thang.
Tác dụng: trị đau đầu do can hỏa vượng, bổ can thận âm thanh hỏa, giáng hỏa, phòng và trị đau đầu chóng mặt, khó ngủ do can thận âm hư, mắt hoa, tai ù, ra mồ hôi trộm, mờ mắt, mỏi mắt, khô mắt.
☛ Lưu ý:
- Nếu tiểu vàng, dắt thêm vị thuốc tri mẫu (12g), hoàng bá (10g), còn nếu khó ngủ thêm 12g lạc tiên vào bài thuốc trên.
- Người bị tỳ yếu, tiêu chảy hoặc đầy bụng, chậm tiêu, ho nhiều đờm do bị lạnh không nên dùng bài thuốc này.
Bài thuốc “Tả can vị hỏa thang”
Đối tượng sử dụng: người bốc hỏa lên đầu, đau nóng đỉnh đầu, miệng khô rát, mặt đỏ, nóng tiểu vàng, đại tiện táo,…
Nguyên liệu: cát căn 120g, nhân sâm 40g, thanh hao 12g, thăng ma 12g, hoàng kỳ 12g, cam thảo 6g.
Cách thực hiện: mỗi thăng thuốc được sắc chung với 3 bát nước đến khi cạn còn 1 bát thì đem uống. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Tác dụng: thanh can, giải nhiệt tà, giáng hỏa, thanh hỏa dưỡng âm, ích nguyên khí. thanh can, giải nhiệt tà, giáng hỏa, thanh hỏa dưỡng âm, ích nguyên khí.
Bài thuốc “Tri bá địa hoàng hoàn”
Đối tượng sử dụng: người bố hỏa nóng cả vùng thắt lưng, 2 bàn chân, nước tiểu có màu vàng,…
Nguyên liệu: thục địa 32g, hoài sơn 18g, đơn bì 18g, trạch tả 14g, sơn thù 12g, phục linh 12g, tri mẫu 12g, hoàng bá 12g, sa tiền tử 10g.
Cách thực hiện: các vị thuốc được làm thành các viên hoàn, mỗi lần uống thì pha với nước sôi để nguội hoặc nước muối nhạt. Mỗi ngày uống 8-12g/lần x 2-3 lần.
Tác dụng: tư ân giáng hỏa thanh thấp nhiệt, thông ứ, dưỡng âm.
Những lưu ý khi chữa bốc hỏa bằng các bài thuốc Đông y
Các bài thuốc Đông y từ lâu đã được kiểm chứng công dụng chữa bệnh, tuy nhiên việc sử dụng các bài thuốc này sao cho đúng và hiệu quả nhất thì không phải ai cũng biết. Do đó, những lưu ý sau đây có thể giúp chị em hiểu đúng về cách sử dụng các bài thuốc Đông y để chữa bốc hỏa.
Lưu ý khi sử dụng thuốc Đông y cùng lúc với thuốc Tây y
Khi cần thiết sử dụng một loại thuốc Tây y nào đó, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc lương y xem việc sử dụng cùng lúc với thuốc Đông y có ảnh hưởng gì không, bởi khi dùng đồng thời 2 loại thuốc có thể dẫn đến tình trạng cộng thuốc, quá liều hoặc làm mất, giảm tác dụng của thuốc.
Dùng thuốc theo đúng hướng dẫn
Mỗi bài thuốc đã được phối liều lượng các vị thuốc sao cho hợp lý nhất. Các bài thuốc Đông y thường có tác dụng chậm nhưng bền, lâu dài, do vậy, chị em nên sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn, không nên nóng vội, tự ý thay đổi liều lượng nhằm đạt hiệu quả nhanh hơn bởi có thể dẫn đến quá liều, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Chú ý đến những kiêng kỵ của các bài thuốc
Một số đối tượng phụ nữ không nên sử dụng các bài thuốc Đông y để điều trị bốc hỏa. Các đối tượng này đã được lưu ý cụ thể trong mỗi bài thuốc, ví dụ như phụ nữ có da xanh mét, chân tay lạnh không nên sử dụng bài “Đơn chi tiêu dao tán”, hay người bị tỳ yếu, tiêu chảy không nên sử dụng bài thuốc “Lục vị hoàn”.
Lưu ý khi sắc thuốc
Các bài thuốc trên đều được sắc lên để sử dụng, do đó, có một số lưu ý khi sắc thuốc mà bạn cần biết:
- Dùng nồi đất hoặc men sứ để sắc thuốc
- Khi sắc thuốc, phải cho nước ngập thuốc và đun với lửa nhỏ
- Sử dụng thuốc khi còn nóng
- Mỗi lần sắc thuốc, chỉ nên sắc 1 thang dùng trong ngày
Nhược điểm và rủi ro khi chữa bốc hỏa bằng các bài thuốc Đông y
Bên cạnh các ưu điểm như giá thành rẻ, an toàn, hiệu quả bền vững thì các bài thuốc Đông y cũng có một số nhược điểm và rủi ro nhất định. Cụ thể:
- Công đoạn sắc thuốc tốn nhiều thời gian: so với các thuốc tân dược dạng viên uống tiện lợi, thuốc Đông y thường tốn mất khoảng 1 – 2 giờ để sắc thuốc và phải sắc thuốc mỗi ngày nên những chị em bận rộn khá e ngại khi sử dụng.
- Tác dụng chậm: các bài thuốc Đông y chữa bốc hỏa có tác dụng từ từ, cải thiện dần dần các triệu chứng bốc hỏa, do đó, thời gian sử dụng thường kéo dài và hiệu quả cũng chậm hơn.
- Khó kiểm soát chất lượng dược liệu: vì khó kiểm tra nguồn gốc và chất lượng nên việc các thuốc Đông y được bán tràn lan trên thị trường khiến nhiều chị em cảm thấy lo lắng. Do vậy, trước khi tìm đến các bài thuốc, chị em nên tìm kiếm cho mình một địa chỉ khám chữa bệnh đáng tin cậy.
- Rủi ro khi sử dụng quá liều: một số dược liệu khi ở liều dùng thích hợp sẽ cho hiệu quả chữa bệnh, tuy nhiên, khi dùng với liều cao có thể gây độc tính, ảnh hưởng đến sức khỏe, trường hợp nặng có thể bị suy gan, suy thận cấp.
Chữa bốc hỏa bằng Đông y không chỉ mang lại hiệu quả cao mà còn đảm bảo tính an toàn, phù hợp với cơ địa của mỗi người. Với phương pháp cân bằng âm dương và điều hòa tạng phủ, các bài thuốc Đông y đã chứng minh được khả năng giảm thiểu triệu chứng bốc hỏa một cách tự nhiên và bền vững. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất, việc kết hợp với lối sống lành mạnh và tham khảo ý kiến của chuyên gia là vô cùng quan trọng. Hãy kiên trì và tìm hiểu kỹ lưỡng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất cho sức khỏe của bạn.
☛ Tham khảo thêm tại: Bốc hỏa nên ăn gì, uống gì và kiêng gì nhanh giảm?
